Yazar: Fırat İNSEL*
I-
GİRİŞ
Vergi uygulamalarında verginin
sağlıklı bir şekilde hesaplanabilmesi için matrahın doğru bir şekilde bulunması
ve bulunan matraha da vergi oranlarının doğru bir şekilde uygulanması
gerekmektedir. Matrahın doğru bir şekilde tespiti için de indirilecek ve
indirilemeyecek giderlerin bilinmesi ve uygulanması icap eder. Makalemizde
kurumlar vergisinde indirilecek giderler ve diğer indirimler genel hatları ile
belirtilecek ve özellik arz edan hususlar da detaylı bir şekilde izah edilecektir.
Kurumlar Vergisi
Kanunu’nun 6/1. maddesi uyarınca kurum kazancı, ticari kazancın hesaplanması
esasına göre tespit edildiğinden, kurum kazancının tespitinde Gelir Vergisi
Kanunu’nun 40. maddesinde yer alan giderler Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8.
maddesinde yer alan giderler hasılattan indirilecektir. KVK 10. maddesine göre
ise, “Diğer İndirimler” altında yer
alan indirim kalemleri kurumlar vergisi beyannamesinde ayrıca gösterilmek
kaydıyla, beyana tabi kurum kazancından indirilebilecektir.
II- GELİR VERGİSİ KANUNU’NUN 40. MADDESİ HÜKMÜNDE YER ALAN VE
TİCARİ KAZANCIN TESPİTİNDE İNDİRİLECEK GİDERLER
Gelir
Vergisi Kanunu’nun (GVK) 40. maddesinde 11 bent halinde ticari kazancın tespitinde
gayrisafi hasılattan indirilecek giderler sayılmıştır. Bu madde hükmü gereği
ticari kazancın tespitinde indirilmesine izin verilen giderler şunlardır.
A– TİCARİ KAZANCIN
ELDE EDİLMESİ VE İDAME ETTİRİLMESİ İÇİN YAPILAN GENEL GİDERLER
Ticari kazancın tespitinde
gayri safi hasılattan indirilmesi kabul edilen birinci gider unsuru, ticari
kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderlerdir. Bu
giderlerin ticari kazancın tespitinde gayrisafi hasılattan indirilebilmesi için
aşağıdaki şartları taşıması gerekmektedir;
– Yapılan genel
giderler ile ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi arasında
illiyet bağı bulunmalıdır.
– Söz konusu giderler
karşılığında maddi ve gayri maddi bir kıymet iktisap edilmiş olmamalı ve
maliyet olarak nazara alınmamalıdır,
– Söz konusu giderlerin indirimini engelleyen bir hüküm bulunmamalıdır,
-
Söz konusu gider, Vergi Usul Kanunu (VUK) hükümlerine göre tevsik edilmelidir.
Ticari
kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesiyle ilgisi olmayan giderlerin ticari
kazancın tespitinde gayrisafi hasılattan indirilerek gider yazılması mümkün
değildir.
B- HİZMETLİ
VE İŞÇİLERİN İŞYERİNDE VEYA İŞYERİNİN MÜŞTEMİLATINDA İAŞE VE İBATE GİDERLERİ,
TEDAVİ VE İLAÇ GİDERLERİ, SİGORTA PRİMLERİ VE EMEKLİ AİDATI, GVK’NIN 27.
MADDESİNDE YAZILI GİYİM GİDERLERİ
GVK’nın
40. maddesinin 2. bendinde çalışanlara sağlanan bir takım sosyal harcamaların
ticari kazancın tespitinde gayri safi hasılattan indirilmesine imkân tanınmıştır.
Bu sosyal giderler madde hükmünde şu şekilde belirlenmiştir:
· İşyerinde veya işyerinin müştemila…