I- GİRİŞ

T.C. Anayasası yıllık ücretli izin hakkını, anayasal bir hak olarak saymış, 50. maddesinde “Dinlenmek çalışanların hakkıdır. Ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.” hükmüne yer vermiştir. İşçilerin yıllık ücretli izin hakları ve bu hakkın kullanılmasına ilişkin yasal düzenlemeler 4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. ve 60. maddeleri arasında yer almıştır. Ayrıca İş Kanunu’nun 60. maddesine dayanılarak çıkarılan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde(1) de bu konuda ayrıntılı düzenlemelere yer verilmiştir. Getirilen bu yasal düzenlemeler ile bir yıl boyunca çalışıp bedeni ve ruhi açıdan yorulan işçinin belirli bir süre işyeri ortamından uzaklaşması ve bu süreye ait ücretinin de ödenerek geçim kaygısından uzak olarak dinlenmesinin sağlanması amaçlanmaktadır.

4857 sayılı İş Kanunu’nda, işçilerin her hizmet yılına karşılık yıllık ücretli izinlerini gelecek hizmet yılı içinde kullanacakları hükme bağlanmış olup işçinin iznini geçim kaygısından uzak olarak dinlenme amacıyla kullanmasını sağlamak için işverenin, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorunda olduğu belirtilmiştir.

Bu yazımızda; öncelikle işçilerin yıllık ücretli izin hakları ile ilgili yasal düzenlemelerden kısaca bahsedilecek, daha sonra da Kanun hükmüne aykırı olarak izinlerin biriktirilerek toplu kullandırılması halinde işverenlerin bu süreye ait izin ücretinin tamamını da peşin olarak vermek zorunda olup olmadıkları sorusuna cevap aranmaya çalışılacaktır.  

II- YASAL DÜZENLEME

4857 sayılı İş Kanunu’nun 53. maddesine göre; işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. İşçilerin yıllık ücretli izne hak kazanmalarında, bu bir yıllık sürenin hesabında aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır. Şu kadar ki, bir işverenin İş Kanunu kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin diğer işyerlerinde İş Kanunu kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır. İşçilerin yıllık ücretli izne hak kazanmaları için gerekli bekleme süresinin hesaplanmasında kamu kurumları için özel bir düzenleme mevcuttur. Şöyle ki aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı Bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel Kanuna veya özel Kanunla verilmiş yetkiye dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında göz önünde bulundurulacaktır.