TFRS 16 Kiralamalar Standardı Kapsamında Kiralamanın Tanımlanması ve Kiralama Süresi

Yazar: Cansu ÜNLÜ*

Yaklaşım / Mayıs 2022 / Sayı: 353

I- GİRİŞ

“TFRS 16 Kiralamalar” Standardı (Standart) 31.12.2018 tarihinden sonra başlayan hesap dönemlerinde uygulanmak üzere Kurul Kararı olarak 16.04.2018 tarihli ve 29826 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

Standart kiralamaların finansal tablolara alınması, ölçümü, sunumu ve açıklanmasına ilişkin ilkeleri belirlemekte, kiracı ve kiraya verenlerin bu işlemleri gerçeğe uygun bir biçimde göstererek, ihtiyaca uygun bilgiler sunmasını sağlamaktadır.

Bu çalışmada standardın amacı, kapsamı, standartta yer alan bazı önemli tanımlar üzerinde durulacak; standart kapsamında kiralama ve kiralama süresi kavramları hakkında ayrıntılı bilgiler verilecektir.

II- STANDARDIN AMACI

Standart kiralamaların finansal tablolara alınması, ölçümü, sunumu ve açıklanmasına ilişkin ilkeleri belirler. Standardın amacı, kiracı ve kiraya verenlerin bu işlemleri gerçeğe uygun bir biçimde göstererek, ihtiyaca uygun bilgiler sunmasını sağlamaktır. Bu bilgiler, kiralamaların işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları üzerindeki etkisinin finansal tablo kullanıcıları tarafından değerlendirilmesinde esas teşkil eder.

TFRS 16 Kiralamalar standardının amacı, türü ne olursa olsun kiracı ve kiraya verenlerin işlemlerinin gerçeğe uygun sunuşunu sağlayarak, finansal tablo kullanıcılarına faydalı ve ihtiyaca uygun bilgiler verilmesidir(1).

III- STANDARDIN KAPSAMI

TFRS 16, kiracının sahip olduğu varlığın kullanım hakkının başka bir kiracıya devredildiği alt kiralamaları da kapsayacak şekilde, tüm kiralama işlemlerine uygulanır. Ancak, aşağıda sıralanan kiralama işlemleri TFRS 16’nın kapsamı dışındadır:

(a) Maden, petrol, doğalgaz ve benzeri yenilenemeyen kaynakların araştırılması ve kullanılmasına ilişkin kiralamalar,

(b) Kiracı tarafından elde tutulan TMS 41 Tarımsal Faaliyetler kapsamındaki canlı varlıklara ilişkin kiralamalar,

(d) TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat kapsamında kiraya veren tarafından verilen fikri mülkiyet lisansları ve

(e) TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar kapsamındaki lisans anlaşmaları çerçevesinde kiracı tarafından elde tutulan sinema filmleri, videokasetler, oyunlar, el yazmaları, patentler ve telif hakları gibi unsurlara ilişkin haklar.

Kiracı, isterse bu Standardı (e) paragrafında belirtilenlerin dışında kalan maddi olmayan duran varlıklara ilişkin kiralamalara uygulayabilir.

Ayrıca standart, kiracıya, kısa vadeli kiralamalarda ve dayanak varlığın düşük değerli olduğu kiralamalarda, standart hükümleri yerine basit bir seçeneği uygulayabilme imkânı sunmaktadır. Bu tür kiralamalarda kiracı, kiralamalarla ilişkili kira ödemelerini, kiralama süresi boyunca doğrusal olarak ya da kiralanan varlıktan elde ettiği faydayı daha iyi yansıtan başka bir sistematik esasa göre gider olarak finansal tablolara yansıtabilir. Bu şekilde muhasebeleşen kiralama işlemlerinde, kiralamada değişiklik yapılması veya kiralama süresinde bir değişikliğin olması durumunda, kiracı kiralamayı yeni bir kiralama olarak dikkate almalıdır(2).

Yazının Tamamı İçin Abone Olun