Yazar: Fırat İNSEL*

E-Yaklaşım / Ekim 2024 / Sayı: 382

I- GİRİŞ

Mali İdare, vergiyi doğuran olayı bel­li kurumların kayıt ve belgeleri yardımıyla tespit etmek ve kayıt dışılı­ğı önlemek amacıyla tahsilat ve ödeme­lerde bankalar, benzeri finans kurum­ları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etmeleri zorunluluğu getirmiştir.

268 ve 298 Seri No.lu Ge­lir Vergisi Genel Tebliğine göre; konut­larda her bir konut için aylık 500 TL ve üzerindeki kiralamalarda, kısa süreli ko­nut kiralamalarında ve iş yerlerinde ise herhangi bir sınırlama olmaksızın kira­ya ilişkin tahsilat ve ödemelerin banka ve benzeri finans kurumları veya posta idareleri aracılığıyla gerçekleştirmeleri ve bu kurum ve kuruluşlar tarafından dü­zenlenen belgelerle tevsik etme zorunlu­luğu bulunmaktadır.

9 Eylül günü Gelir İdaresi tarafından yayımlanan Gelir Ver­gisi Tebliğ Taslağına göre tutarı ne olur­sa olsun kira ödemelerinin bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirke­ti tarafından düzenlenen belgelerle tev­sik edilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

II- KİRA ÖDEMELERİNİN TAMAMI TEVSİK ZORUNLUĞU KAPSAMINDA

Tebliğ Taslağına göre; konutlarda ve iş yerlerinde konutu ve işyerini kiraya ve­ren ve bunları kiralayanların, kiraya iliş­kin tahsilat ve ödemelerini bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirke­ti tarafından düzenlenen belgelerle tevsik etmek zorunludur. Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli konut kiralama­larına ilişkin yapılan tahsilat ve ödemeler de tevsik kapsamındadır. Kira bedelinin mahkeme ve icra yoluyla veya aynî olarak yapılması halinde tahsilat ve ödemeler tevsik zorunluluğu kapsamında değildir.

Hisseli gayrimenkullerin kiralanma­sında, kira bedelinin tamamının hisse­darlardan birisine bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ara­cılığıyla ödenmesi durumunda, tevsik zorunluluğunun yerine getirildiği kabul edilir ve ceza uygulanmaz.

III- TEVSİK EDİCİ BELGELER NELERDİR?

Bankalar veya Posta ve Telgraf Teşkila­tı Anonim Şirketi aracılığıyla para yatır­ma, havale, EFT, çek, banka ve kredi kar­tı ile yapılan tahsilat ve ödemeler karşı­lığında düzenlenen dekont veya hesap bildirim cetvelleri tevsik edici belge ola­rak kabul edilecektir. Bankaların inter­net şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da tevsik edici belgedir.

IV- CEZALAR NE KADAR?

Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 355. maddesinde yer alan hüküm uyarın­ca kira ödemelerinde tevsik zorunlulu­ğuna uymayanların her birine hem kira­cıya hem de kiralayana olmak üzere her bir işlem için

. Birinci sınıf tüccarlar ile serbest meslek erbabı hakkında 20.000 TL’den,

. İkinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ile kazancı basit usulde tespit edilenler hakkında 10.000 TL’den,

. Yukarıda yazılı bulunanlar dışında kalanlar hakkında 5.000 TL’den az ol­mamak üzere işleme konu tutarın % 10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesi­lir. Ancak, bir takvim yılı içinde kesile­cek özel usulsüzlük cezasının toplamı 20 milyon lirayı geçemez.

Tevsik zorunluluğuna uymaksızın el­den ödeme yapanların, bu durumu öde­meyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halin­de, ödeme yapanlara özel usulsüzlük ce­zası kesilmez.

Kira ödemesinin bir kısmının Banka veya PTT aracılığıyla, bir kısmının ise elden ödenmesi halinde, kira bedelinin tamamı üzerinden değil, elden ödenen tutar dikkate alınarak ceza uygulaması yapılacaktır. Tebliğ Taslağı yayımlandığı şekilde yürürlüğe girerse tutarı ne olur­sa olsun konut ve işyeri kira ödemele­ri Banka veya PTT aracılığıyla ödenmek zorundadır.