Yazar: Salih ÇALAL*

E-Yaklaşım / Temmuz 2024 / Sayı: 379

I- GİRİŞ

Değişen ve gelişen ticari faaliyetler ile geniş çaplı yatırımlar kapsamında şirketler, güçlerini birleştirerek ve finansman imkanlarını bir araya getirerek daha güçlü şekilde ticari yaşamda yer almak isterler. Şirketlerdeki bu durum iş ortaklığı kavramını sık kullanılır hale getirmiştir. Bu anlamda iş ortaklığı, kazancı paylaşmak amacıyla kurulan ortaklıklar olup belli bir işin yapılmasını müştereken taahhüt edebilirler.

Uygulamada iş ortaklığının, tüm borç ve alacakları ile birlikte ortaklığı oluşturan firmalardan birine devredilmesi mümkündür. Bu devirden sonraki tarihlerde bazı firmalarca eski ortaklık adına fatura düzenlenmeye devam edildiği karşılaşılan bir durum olmakla birlikte, düzenlenen söz konusu faturaların vergilendirilmesi ve belge düzeninin nasıl gerçekleştirileceği konusu yazımız içerisinde değerlendirilecektir.

II- İŞ ORTAKLIĞI KAVRAMI

Doktrinde “iş ortaklığı” birbirinden ekonomik ve hukuksal yönden bağımsız birden fazla gerçek veya tüzel kişinin belirli bir yapı işinin ifasını iş sahibine karşı her biri işin tamamından sorumlu olmak üzere üstlenerek gerçekleştirmek amacıyla bir sözleşme bağı çerçevesinde bir araya gelmeleriyle oluşan ilişki olarak adlandırılmaktadır([1]). İş ortaklığı kavramı, hukuki olmaktan ziyade iktisadi bir kavramdır. Ortaklığın hukuki biçiminden çok, belirli bir işin ifasının ortaklar tarafından müştereken taahhüt edilmesini, elde edilen kârın paylaşımını ve taahhüt edilen işin gerçekleştirilmesi halinde de işbirliğinin sona erdirilmesini konu edinen bir iktisadi işbirliğini ifade eder([2]). İş ortaklığının karakteristik vasfı, ortakların iş sahibine karşı işin sadece belirli bölümlerinden değil, tamamından sorumlu olmayı üstlenmeleridir. Bir bütün olarak iş, bir ortağın uzmanlık ve faaliyet alanına tümüyle girmese ve iç ilişkide işin paylaşımına gidilse bile, ortaklar iş sahibine karşı işin tamamından müteselsilen sorumludur.

Bir iş ortaklığının varlığından söz edebilmek için ortaklığın aşağıdaki unsurları taşıması gerekir([3]</a>);

a) Tüzel kişilik çatısı altında bulunması zorunlu olmayan bağımsız bir organizasyona sahip ortaklık (ortaklık unsuru);

b) İki veya daha fazla birbirinden iktisaden ve hukuken bağımsız ortağın müşterek işbirliği yapmak üzere anlaşmaları (ortaklar arası sözleşme unsuru);

c) Müştereken taahhüt edilen belirli bir işi yerine getirme ve kâr elde etme amacının bulunması (müşterek işi gerçekleştirme ve kâr elde etme amacı);