Yazar: Ertan AYDOĞAN*

E-Yaklaşım / Mart 2024 / Sayı: 375

I- GİRİŞ

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na göre Ar-Ge; kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yazılım dahil yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmalardır. Bu çalışmada, Ar-Ge projesinde kullanılmak üzere cep telefonu alımının 3065 sayılı Katma Değer Vergisi (KDV) Kanunu’nun 13/m maddesi kapsamında KDV’den istisna olup olmadığı hususunda açıklamalar yapılacaktır.

II- AR-GE PROJELERİ

Ar-Ge, “Araştırma” ve “Geliştirme” kelimelerinin kısaltmasıdır. 5746 sayılı “Araştırma Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” uyarınca Ar-Ge; araştırma ve geliştirme, kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetlerdir.

Farklı gelişmişlik düzeyindeki ülkelerin ekonomik hedeflerine ulaşabilmesi bakımından merkezi bir konum üstlenen büyüme, Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerinin önemini her geçen gün daha fazla artırmaktadır. Ar-Ge faaliyetleri; mevcut ürünlerin performansını artırarak rekabet gücünün yükselmesine, firmaların gelişim göstermesine ve ayrıca yeni nesil ürün ve teknoloji altyapısının oluşturulmasına zemin hazırladığı için, tarihsel süreç içerisinde oldukça önemli bir konuma gelmiştir([1]).

Ar-Ge yapılmasının temel amacı ürün ya da hizmetin geliştirilmesidir. Bu şekilde pazardaki alternatiflere karşı rekabet üstünlüğü kazanmak ve karlılığın arttırılması amaçlanmaktadır. Dolayısıyla Ar-Ge faaliyetleri şirketleri rakiplerin önüne geçiren en önemli araçlardan birisidir. Ar-Ge faaliyetleri belirli takvime uygun şekilde işlemekte ve her aşamada belirli ara çıktılara ulaşılması hedeflenmektedir. Bu süreç belirli düzeyde riskler içermekte ve her zaman başarıya ulaşamamaktadır. Ancak istenen başarıya ulaşılması halinde, çıktıların koruma altına alınması şirkete önemli kazançlar sağlamaktadır. 

Her toplumsal evre farklı ekonomik dinamiklerden oluşmuştur. Şu an bir parçası olduğumuz bilgi toplumu “yeni ekonomi” denilen ve geleneksel ekonomiden çok farklı özellikleri bünyesinde barındıran bir düzendir. Yeni ekonomik düzen, bilgi ve teknoloji üretme temeline dayalıdır. Mevcut bilgiyi ve teknolojiyi geliştirmek, yeni fikirler ve teknikler üretmek, tüketici ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak, gelişmeyi bir kerelik değil sürekli hale getirmek ve rakiplere göre farklılığı daha hızlı yakalayabilmek piyasada tutunabilmek için önemlidir. Bu nedenledir ki, günümüzde ekonominin büyüme zincirini oluşturan firmalar, gücünü yürüttüğü Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) faaliyetlerinden almaktadır. Gelişmiş ülke ekonomilerinde artık bir zemine oturmuş olan Ar-Ge faaliyetleri Türkiye için halen önemi tam olarak anlaşılamayan ve gelişmiş ülke ekonomilerine nazaran niceliksel ve niteliksel olarak geride kalan bir kavramdır. Ülkemiz ekonomisindeki firmalar, yeniliğe ulaşmak için gereken Ar-Ge faaliyetlerine yeterli zaman ve fonları ayırmamaktadır. Günümüzde sanayi toplumunda önem kazanan sermayenin yerini bilgi almış ve bilgiyi üretebilen kişi ya da kurumlar önemli hale gelmiştir. Girişimci ya da işletmeler yeni ekonomik düzende müşterilerin ihtiyaçlarını tam olarak karşılayabilmek, maliyetleri azaltmak ve verimliliği artırmak, yeni ürünleri ya da hizmetleri olabildiğince hızlı şekilde pazara kanalize edebilmek hedeflerini gütmektedir. Bu hedeflere ulaşabilmekse sürekli ve sistemli yapılan Ar-Ge faaliyetleri ile mümkün olmaktadır([2]).

III- AR-GE PROJESİNDE KULLANILMAK ÜZERE CEP TELEFONU ALIMINDA KDV İSTİSNASI

3065 sayılı KDV Kanunu’nun 13/m maddesinde, 26.06.2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, 28.02.2008 tarihli ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde, 03.07.2014 tarihli ve 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, münhasıran bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan yeni makina ve teçhizat teslimlerinin KDV’den müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

KDV Genel Uygulama Tebliği’nin;

. “İstisnadan Yararlanacak Alıcılar” başlıklı (II/B-14.1.1.) bölümünde;

“İstisnadan;

. 4691 sayılı Kanun kapsamındaki teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde,

. 5746 sayılı Kanun kapsamındaki Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde,

. 6550 sayılı Kanun kapsamındaki araştırma laboratuvarlarında

Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlar yararlanır.”,