Yazar: Ramazan ELMA*
I-
GİRİŞ
Sosyal güvenlik mevzuatı açısından 4/a
sigortalılarının yani eski SSK’lıların prim ödeme gün sayılarının/çalışma gün
sayılarının nasıl tespit edileceği en önemli konular arasında gelmektedir. Öyle
ki, sigortalıların ne zaman emekli olacaklarının tespitinde kullanılan en
önemli 3 şarttın başında prim ödeme gün sayısı/çalışma gün sayısı gelmektedir.
Prim ödeme gün sayısı/çalışma gün sayısı ayrıca SGK tarafından sunulan geçici
işgöremezlik ödeneği, emzirme ödeneği, cenaze ödeneği gibi ve İş-Kur tarafından
sunulan işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği gibi daha birçok hakkın kullanılmasında
aranan en temel kriterdir.
Böylesi önemli bir konu hakkında
kamuoyunda çok yanlış bilgiler dolaşmaktadır. Makalemizin ilerleyen
bölümlerinde detaylı bir şekilde izah edeceğimiz üzere prim ödeme gün
sayısı/çalışma gün sayısı hesap edilirken her bir durum için geçerli olan
farklı bir hesaplama tekniği mevcuttur. Yani sigortalının prim ödeme gün
sayısını/çalışma gün sayısını tespit ederken sabit bir kural olmayıp
gerçekleşen şartlara göre farklı tespit yöntemleri bulunmaktadır.
4/a sigortalılarının bir işyerinde
çalışırlarken prim ödeme gün sayılarının/çalışma gün sayılarının nasıl tespit
edileceği hususu; 5510 sayılı Kanun’un 80. maddesinde, 2020/20 sayılı İşveren
İşlemleri Genelgesinde ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 100 ve 101.
maddelerinde düzenlenmiştir. Makalemizin temel amacı; hem SGK tarafından
sunulan birçok haktan faydalanabilmek için aranan temel kriterlerin başında gelen
prim ödeme gün sayısının/çalışma gün sayısının nasıl tespit edileceği izah
etmek hem de farklı mevzuat başlıkları altında dağınık bir şekilde işlenen bu
konuyu tekbir makale çatısı altında toplayarak konuyu okuyucularımıza bir bütün
halinde sunabilmektir.
II-
PRİM ÖDEME GÜN SAYISI
Prim Ödeme Gün Sayısının tanımını yaparak konumuza girelim: 4/a sigortalılarının malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasına yani uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalıştıkları süreye “Prim Ödeme Gün Sayısı” kısaca “PÖGS” denmektedir. Makalemizin giriş bölümünde de belirttiğimiz üzere pim ödeme gün sayısı tespit edilirken tek bir tespit yöntemi bulunmayıp duruma göre 7 farklı tespit yöntemi bulunmaktadır. Şimdi bu tespit yöntemlerini tek tek inceleyelim:
1-
Ay içinde tam çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayısı nasıl hesaplanır?
Ay içinde tam çalışan sigortalıların
prim ödeme gün sayısı, ayın kaç gün olduğuna yani ayın kaç gün çektiğine
bakılmaksızın (ayın 28, 29, 30 veya 31
gün çektiği üzerinde durulmaksızın) 30 gün olarak hizmet bildirilecektir.
Örnek-1: 4/a sigortalısının özel sektöre ait
işyerinde 2022/Şubat ve Mart ayının tamamında çalışıp ücret almaya hak
kazandığı varsayıldığında, 2022/Şubat ayındaki prim ödeme gün sayısı; Şubat ayının
28 gün çektiğine bakılmaksızın 30 gün olarak, 2022/Mart ayındaki prim ödeme sün
sayısı ise; Mart ayının 31 gün çektiğine bakılmaksızın 30 gün olarak SGK’ya
bildirilecektir. Böylece bu sigortalı adına 2022/Şubat ve Mart ayı için toplamda
SGK’ya 60 gün hizmet bildirimi yapılacaktır. Dikkat edilecek olursa Şubat
ayının 28, Mart ayının ise 31 gün çektiğine ve bu iki ayın toplamının 59 gün
ettiğine bakılmaksızın tam çalışılan aylar için 30’ar gün üzerinden hizmet bildirimi
yapılmaktadır.
2-
Ay içinde işe başlayan sigortalıların prim ödeme gün sayısı nasıl hesaplanır?
Ayın ilk gününde işe giren ve o ayda
tam çalışan sigortalılar hariç olmak üzere, ay içinde işe giren sigortalıların
prim ödeme gün sayısı, işe giriş tarihleri ve ayın kaç gün olduğuna bakılarak
parmak hesabı yapılmak suretiyle hesaplanacaktır.
Örnek-2: 4/a sigortalısının özel sektöre ait işyerinde 20.03.2022 tarihinde işe başladığı ve işe başladığı tarihten itibaren ayın kalan günlerinin tamamı için ücret almaya hak kazandığı varsayıldığında, sigortalının 2022/Mart ayındaki prim ödeme gün sayısı ayın 20’sinden itibaren parmak hesabı yapılmak suretiyle saymaya başlayarak 12 gün olarak, işe başlama tarihi ise 20.03.2022 olara…