Yazar: Fırat İNSEL*

E-Yaklaşım / Mayıs  2023 / Sayı: 365

I- GİRİŞ

Toplumsal yapının tüm alanlarında olduğu gibi vergilendirme ilişkisinde de barış ve huzur ortamının sağlanması önemlidir. Barış ve huzur ortamının sağlanabilmesi amacıyla vergilendirme ilişkisinin tarafları arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların kısa sürede, yapıcı ve adaletli bir şekilde çözümlenmesi gerekmektedir. Bu amacı gerçekleştirmede uzlaşma müessesesinin katkısı diğer idari çözüm yollarına nazaran çok daha fazladır. Vergi uyuşmazlıkları; mevzuattan, vergi idaresinden ve mükelleften kaynaklanan nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Vergilendirmenin tarafları olan devlet ile mükelleflerin de isteği vergi uyuşmazlıkların bir an önce çözümlenmesidir. Vergi uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde bazı idari ve yargısal çözüm yollarından yararlanılabilmektedir. En yaygın olarak kullanılan idari çözüm yollarından birisi de uzlaşma müessesesidir.

Vergilendirme süreci içerisinde, mükellef veya ceza muhatabı ile vergi idaresi arasında farklı nedenlerle bazı uyuşmazlıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Türk vergi hukukunda idari ve yargısal çözüm yolları kullanılmaktadır. Barışçıl çözüm yolu olarak da ifade edilen idari çözüm yolları, vergi uyuşmazlıklarının daha kısa sürede çözümlenmesini sağlamaktadır. Ayrıca idari çözüm yolları sayesinde kamu alacağı daha hızlı bir şekilde hazineye intikal etmekte; yargısal çözüm yollarında ise idari çözüm yollarına nazaran bu alacaklar daha uzun bir sürede Hazine’ye intikal etmektedir.

Makalemizde Vergi Usul Kanunu’nda uzlaşma müessesinin 7338 sayılı Kanun kapsamında değişikleri ve değişiklik öncesi ile karşılaştırarak irdeleyeceğiz.

II- 7338 SAYILI KANUN KAPSAMINDA UZLAŞMA MÜESSESİNDE DEĞİŞİKLİKLER

Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları 27 Mart 2018 tarihine kadar tarhiyat öncesi uzlaşmanın kapsamında bulunuyordu. Bu cezalar tarhiyat sonrası uzlaşmanın kapsamı dışında kaldığından, vergi mükellefleri adlarına kesilen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için tarhiyat öncesi uzlaşmaya başvuruyorlar ve büyük bir çoğunlukla da uzlaşmaya varıyorlardı.

Ancak, 7103 sayılı Kanunla usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları 27 Mart 2018 tarihinden itibaren tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkarıldı. Yani, 27 Mart 2018 tarihinden itibaren usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için uzlaşma yolu tamamen kapatıldı.

Bu defa, 14 Ekim’de TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaşan ve 15 Ekim’de imzalanmak üzere Sayın Cumhurbaşkanımıza gönderilen “7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları hem tarhiyat öncesi hem de tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına alınıyor.

Hemen belirtelim, 7338 sayılı Kanun, Cumhurbaşkanımızın imzalaması ve Resmi Gazete’de yayımlanmasını müteakip yürürlüğe girecek.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu m. 376

DÜZENLEMENİN ÖNCEKİ HALİ

2. Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergiyi veya vergi farkını ve vergi ziyaı cezasının % 75’ini, bu Kanun’un Ek 8. maddesinin birinc…