Yazar: Mustafa YAVUZ*

E-Yaklaşım / Mayıs  2023 / Sayı: 365

I- GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda([1]) (TTK) limited şirket ortaklarının konumları güçlendirilmiş, ortaklara yeni haklar tanınmış ve mevcut haklarda iyileştirmeler yapılmıştır. Bu kapsamda, anılan şirket ortaklarına tanınan haklardan birisi de, yargı kararları ile kabul edilen, Avrupa Birliği müktesebatında öngörülen ancak şirketler hukuku mevzuatında yer almayan “eşit işlem ilkesi”nin kanuni güvence altına alınmasıdır.

Eşit işlem ilkesi, anonim şirket pay sahipleri açısından TTK’nın 357. maddesinde, limited şirket ortakları açısından da aynı Kanun’un 627. maddesinde düzenlenmiştir. İki madde arasındaki en temel fark, hükümlerin Kanun içerisinde düzenlendiği yerdir. Anonim şirketlerle ilgili hüküm bu şirketlerin temel ilkeleri kısmında yer almakta iken, limited şirketlerle ilgili hükme müdürlerin yükümlülükleri arasında yer verilmiştir.

İşte bu çalışmada, limited şirketlerde eşit işlem ilkesi tüm yönleriyle ele alınmış ve değerlendirilmiştir.

II- LİMİTED ŞİRKETLERDE EŞİT İŞLEM İLKESİ

Limited şirketlerde eşit işlem ilkesine ilişkin olarak TTK’nın 627. maddesinde “Müdürler ortaklara eşit şartlar altında eşit işlem yaparlar.” hükmüne yer verilmiştir. Eşit işlem ilkesi, kayırmaları, bazı ortakların kötü duruma düşürülmelerini ve ortaklar arasında ayrımcılık yapılmasını önlemeyi amaçlayan bir ilkedir. Söz konusu ilke, bir taraftan limited şirket müdürlerinin öznel (sübjektif) ve keyfî karar almalarını ve bu yönde uygulamalarda bulunmalarını kanuni bir sınırlama getirmekte, diğer taraftan da şirket sözleşmelerindeki hükümlerin adil ve menfaatler dengesine uygun bir şekilde yorumlanmasını sağlamaktadır. Madde gerekçesinde[2], ortaklara eşit işlem yapılmasının, şirketler hukukunun hem taşıyıcı kolonlarından biri, hem yönetimle görevli olanların iş, işlem ve kararlarına yön veren bir ilke, hem de ilişkileri adalet temelinde değerlendirilen bir düzenleyici olduğu ifade edilmiştir.

TTK md. 627’de düzenlenen eşit işlem ilkesi, anılan Kanun hükümleri çerçevesinde sadece limited şirket ortaklarına bir koruma sağlamaktadır. Bu kapsamda, eşit işlem ilkesine uygun davranılmayı talep etmeye yetkili olanlar şirket ortakları, bu ilkeye uymakla yükümlü olanlar ise limited şirket müdürleridir. Üçüncü kişiler, bu ilkeye dayanarak hak talebinde bulunamazlar. Ancak eşit işleme tabi tutulmayı isteme hakkı, ortaklığa bağlı olarak kullanılabilen bir haktır. Yoksa bu hak ortağa, ortaklıktan bağımsız bir şekilde talep hakkı vermez.