Yazar: Yasin KULAKSIZ*

E-Yaklaşım / Kasım 2023 / Sayı: 371

I- GİRİŞ

İnsanın doğduğu günden itibaren ortaya çıkan sosyal riskler, öldüğü güne kadar devam etmekte ve bu risklerden korunma ihtiyacı sosyal güvenlik şemsiyesinin altına girilmesiyle birlikte giderilmektedir. Esasında farkında olamadığımız bu riskler yaşamamızla birlikte sosyal güvenliğin ne denli önemli olduğunu bir kez daha doğrulamakta ve söz konusu risklerin ilk sıralarında iş kazaları gelmektedir. Bu sebeple çalışmanın konusunu iş kazalarında yapılacak hukuki işlemler ve sağlanan yardımlar oluşturmaktadır.

İş kazası ve meslek hastalığı sonucunda kazaya uğrayan kişinin mağdur olmaması için maddi zararının karşılanması gerekir. Maddi yardım yapılabilmesi için iş kazasının geçici iş görmezlik, sürekli iş görmezlik veya ölüm ile sonuçlanması gerekir. Maddi yardım gerektiren başlıca ödeme şekilleri ise ilaç, tedavi giderleri, protez, ortez, çalışılmayan süre için ücret, cenaze masrafı, eş ve çocuklara gelir bağlanması ile tazminatlardır. İş kazası ve meslek hastalığı sonucu belirtilen bu ödemelerin yapılması, sosyal güvenliğin gereğidir. Aşağıda iş kazalarında yapılacak hukuki işlemler ve sağlanan yardımlar konusu incelenecektir.

II- İŞ KAZALARINDA YAPILACAK HUKUKİ İŞLEMLER

A- İŞ KAZASININ İŞVERENE VEYA SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA BİLDİRİLMESİ

İşyerinde meydana gelen iş kazasında kazaya uğrayan çalışana ilk yardım müdahalesi yapılırken, aynı anda hiç vakit geçirmeden idari kademeler aracılığı ile durum işverene bildirilir. İş kazasının, iş yerindeki idare ve ilgili büroları (iş güvenliği bürosu) arasındaki kaza bildirimine, iç bildirim denilmektedir. İç bildirim, derhal kısım şefine bildirilir. Kısım şefi iş kazası olayını, ilk bilgiler ile birlikte, işyeri sorumlusuna ve iş güvenliği bürosuna bildirir. İşyeri sorumlusu, işverene veya işyeri yönetimine, iş güvenliği bürosu da, varsa iş güvenliği baş mühendisine ve iş güvenliği bürosu da, varsa iş güvenliği kuruluna yoksa; iş güvenliği görevlilerine ve işyeri danışmanına veya sosyal işler (personel) bürosuna, iş kazası bildirimi yapar. İç bildirimin yapılması ile işverenin Sosyal Güvenlik Kurumu ile temas kurması sağlandığı gibi, kazanın tekrarını önlemek için, sebeplerin araştırılması ve tedbir alınmasına da imkân sağlanmaktadır.

B- İŞ KAZASININ İŞVEREN TARAFINDAN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA BİLDİRİLMESİ

İş kazası, iç bildirimle işveren veya işyeri yönetimi tarafından öğrenildiğinde, işveren, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile bildirimde bulunmakla yükümlüdür.

İş kazası olayının Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmesi ile kazaya uğrayan çalışanın, teftiş ve denetiminden sorumlu kurumlarca tespit edilen rapora göre, iş kazası sigortasının ilgili hükümleri uygulanarak, mağduriyetinin önlenmesi yoluna gidilir.

Dış bildirim…