Kiracıya ve ev sahibine şok

|Hürriyet Gazetesi| |02.06.2010|

Nasıl olsa öğreneceksiniz.Hiç değilse benden duyun. 2010 yılında, gayrimenkul kiralarıyla ilgili önemli bir gelişme var.
Bu gelişme hem ev sahiplerinin hem de kiracıların canını sıkacak.
 

OLAY NE?
Daha önce Hürriyet’te okudunuz.
2010 yılı bina ve arsa metrekare bedelleri yeniden belirlendi.
Bazı il ve ilçelerde, arsa metrekare birim değerlerindeki artış, yüzde 300-400, bazılarında yüzde 1.000-2.000 oldu. Değeri yüzde 10 bin hatta yüzde 15 bin artırılan arsalar bile var.
Şimdi diyeceksiniz ki;
“Arsa metrekare değerlerindeki astronomik artışın, ev sahipleri ile ne ilgisi var?”
Olmaz olur mu çok yakından ilgisi var. Evin ya da işyerinin emlak vergisine esas değeri hesaplanırken, arsa payının değeri de bina değerine ilave ediliyor. Böyle olunca, bazı evlerin değeri, normal piyasa değerinin bile üzerinde çıkıyor.
“Tamam bunu da anladık ama ev sahibi ve kiracı ile ilişkisini ve ‘şok’ dediğiniz olayı hala anlayamadık. O nedir?” diye soranlar için de devamını açıklayalım.
 

DEĞERİN YÜZDE 5’İ KİRA
Gayrimenkulünü kiraya verenler, o gayrimenkulün emlak vergisi değerinin yüzde 5’inin altında kira beyan edemiyorlar. Kira geliri beyan edilirken, evin vergi değeri de bildiriliyor.
Gelir Vergisi Kanunu’nda “emsal kira bedeli esası” başlıklı 73. madde var.
Bu maddeye göre; kiraya verilen gayrimenkullerin kira bedelleri, emsal kira bedelinden düşük olamıyor. Bu bedel de emlak vergisi değerinin yüzde 5’i oluyor.
BİR ÖRNEK: İstanbul Şişli 19 Mayıs Caddesi’nde, net alanı 140 metrekare olan bir dairenin, emlak vergisi asgari değeri, 1 milyon 300 bin lira (Elimizde belgesi var).
Şimdi bu daireyi kiraya veren vatandaş, yıllık kira geliri olarak, asgari 65 bin lira bildirmek zorunda. Bu da ayda 5 bin 500 lira kira demek.
Bakar mısınız..
Net 140 metrekare daire, 1 milyon 300 bin lira emlak vergisi değeri ve yılda 65 bin lira kira geliri bildirme mecburiyeti! Aynı ev ikinci bodrum katta bile olsa, yine aynı kira istenecekti!
Diyeceksiniz ki “Olmaz böyle şey”
Oldu bile..
Bunun adı “Şok” değil de nedir?
Şişli Belediyesi yine insaflı (!) davranmış ve o caddedeki arsa değeri yüzde 1.000 artmış.
Yüzde 5 bin yüzde 10 bin artırılan semtler de var. Orada kiralık evi olanların vay haline!..
 

KİRACIYA ŞOK NE?
Ev sahibi ya da işyeri sahibi, kiracısına diyecek ki;
“Arkadaş, benim evin emlak vergisi asgari değeri artırılmış ve 1 milyon 300 bin lira olmuş. Gelir Vergisi Kanunu’nda 73. madde diye bir madde varmış. O maddeye göre, evin değerinin yüzde 5’inden aşağı kira bildiremiyormuşum. Kirayı 1 Ocak 2010’dan itibaren yıllık 65 bin lira yani aylık 5 bin 500 lira yapıyorum.”
Kiracı feryat edecek;
“Siz ne diyorsunuz. Ben profesörüm, aylık maaşım 3.300 lira. Karım şube müdürü, aylık maaşı 2.000 lira. Bu memlekette 5.500 lirayı genel müdürler, müsteşarlar bile almıyor.”
Evet.. buyurun cenaze namazına..
Hatırlar mısınız?
Önce “Kemanın sesi sonradan çıkacak” diye, daha sonra da “Arkadan asma kabakçı geliyor” diye yazıp, uyarıda bulunmuştuk. Maalesef dediğimiz oluyor.
Kaldı ki olay kira ile de sınırlı değil. Başka sürprizler de var!