Yazar: Çetin SONKAYA*

I- GİRİŞ

Uzaktan çalışma modelinde kullanılan yönetsel araçların (e-posta veya telefon) sağladığı erişim kolaylıkları iş sözleşmesi tarafları arasında sürekli iletişimi mümkün kılmaktadır. Çalışma saatleri dışında ve/veya tatil günlerinde yönetici, iş arkadaşları ve paydaşlarla (müşteri, tedarikçiler) rutin olarak e-posta veya telefon yoluyla iletişime geçilmesi çalışma ilişkilerinin “yeni normali” haline gelmiştir. Bu yeni çalışma koşulları belirli pozisyonlarda istihdam edilen çalışanların işlerinin yoğunlaşması ve çalışma saatlerinin uzaması, böylece iş ve özel hayat arasındaki sınırların bulanıklaşması gibi bir takım zorluklara neden olmaktadır.

Sürekli bağlantının, yüksek iş talepleri ve çalışanlara her an ulaşılabilir olma beklentisinin normal karşılandığı örgüt ikliminde, çalışanların iş-yaşam dengesinin ve fiziksel ve zihinsel sağlık ve esenliklerinin korunması, çalışma barışının tesis edilmesi ve iş uyuşmazlıklarından kaynaklanan istenmeyen maliyetlerin (haksız ve/veya geçersiz fesihten kaynaklanan dava maliyetleri, tazminatlar) yönetimine katkı sağlamak amacıyla çalışmamızda; bağlantıyı kesme hakkı ve kullanılması için asgari gereklilikler noktasında değerlendirmelerde bulunulacaktır.

II- ÇALIŞMA BİÇİMDE DÖNÜŞÜM: UZAKTAN ÇALIŞMA

Çok uzak geçmiş olmamakla birlikte yirmi yıl önce çalışanlarla çalışma saatleri dışında, acil durumlar saklı kalmak kaydıyla, iletişim kurmak çok istisnai bir durum iken dijital dönüşüm ile birlikte istihdam ilişkilerinde “uzaktan çalışma” tecrübe edilen esnek çalışma biçimi haline gelmiş, çalışma saatleri dışında çalışanlar ile iletişim kurmak kabul edilebilir ölçüde normal değerlendirilmeye başlanmıştır. “Koronavirüs (Covid-19) salgınının Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından küresel salgın olarak nitelendirilmesi sonucu dünyanın dört bir yanındaki ülkeler bazında uygulamaya alınan genel tecritler veya evde kalma önlemlerinin uygulamaya alınması ile uzaktan çalışmaya önceden aşina olan kuruluşların yanı sıra daha önce uzaktan çalışmayı denememiş kuruluşların da (kamu kesimi dahil) çalışanlarını eve göndererek, tarihteki en kapsamlı toplu uzaktan çalışma deneyinin koşullarını oluşturmuştur.”([1]).

Özellikle Covid-19 küresel salgını nedeniyle evden çalışanların çalışma saatlerini inceleyen araştırmalar, evden çalışanların çalışma saatleri dışında ek sürelerde çalıştığını göstermektedir; gerçekleştirilen saha çalışmasında anketi cevaplayanların % 38’i daha uzun saatler çalıştıklarını söylemiştir. Küresel salgın nedeniyle evden çalışan her dört kişiden biri (evden çalışanların % 27’si), iş taleplerini yerine getirmek için serbest zamanlarında da çalıştığını belirtmektedir([2]).

III- BAĞLANTIYI KESME HAKKI

Günlük hayattın birçok alanında kullanılan “Bağlantıyı kesmek” ve/veya “ulaşılamamak”  durumu genel manada iradi tercihle zihinsel ve eylemsel olarak ulaşılabilir olmama durumu ifade etmek üzere kullanılmaktadır.

Çalışma ilişkileri pratiğinde üzerinde uzlaşılmış bir tanım olmamakla birlikte “Bağlantıyı kesme hakkı(