T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

(05 Şubat 2018 Tarihinde SGK Tarafından Yayınlanmıştır)

Tarih : 30.1.2018

Sayı  : 24010506/031/53

Konu : Sahte, kontrollü ve şüpheli işyerleri ile ilgili yapılacak işlemler

GENELGE

2018 / 6

1- GENEL AÇIKLAMALAR

Kurumca yapılan incelemeler sonucunda, gerçekte 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılmadığı halde, bazı kişilerce sahte işyeri tescili yaptırılmak suretiyle sahte sigortalı bildiriminde bulunulduğu ve Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlere istinaden bu bildirimlerin iptal edilmesine rağmen, aynı kişilerin bu defa aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde farklı bir işyeri dosyası tescil ettirmek suretiyle sahte sigortalı bildiriminde bulunmaya devam ettikleri, ayrıca sahte sigortalı bildirilen kişilerin sağlık yardımlarından da yararlandıkları, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri veya aylık aldıkları anlaşılmıştır.

Öte yandan sahte işyeri tescil ettiren kişilerin, hastane önlerinde bekleyerek, provizyon alamayan vatandaşları kandırdıkları ve bu vatandaşlardan aldıkları cüzi tutarlarda para karşılığında sahte sigortalı bildiriminde bulundukları, ay içinde birden fazla ek ve iptal nitelikte aylık prim ve hizmet belgesi (APHB) düzenledikleri, aylar itibariyle bildirilen sigortalı sayılarında çok büyük farklılıklar olduğu, e-Sigorta kanalıyla her ay düzenli olarak APHB göndermelerine rağmen Kurumca gönderilen tebligatları almadıkları ve tahakkuk eden primleri de ödemedikleri veya cüz’i tutarda ödedikleri gözlemlenmiştir.

Gerçek dışı hizmet bildirimlerinden kaynaklanan Kurumumuz zararının önlenmesi ve gereksiz emek ve zaman kaybının önüne geçilmesi amacıyla, gerek sahte sigortalı bildiriminde bulunduğu anlaşılan kişilerin aynı fiili yeniden işlemelerinin önüne geçilmesi, gerekse sahte işyerlerinin tespit edilebilmesi için işyeri tescil ve e-bildirge programlarında değişiklikler yapılarak, konuyla ilgili sosyal güvenlik il müdürlüklerimizce/sosyal güvenlik merkezlerimizce yapılacak işlemler muhtelif tarihlerde çıkarılan genel yazılar ve e-posta talimatlar ile açıklanmıştır.

İşyeri tescil ve e-bildirge programlarında yapılan bahse konu değişiklikler ile işyerleri tescil durumları itibariyle;

-Sahte (S),

-Kontrollü (K),

–Şüpheli (Ş)

olmak üzere üç farklı sınıfta tanımlanmaktadır.

Ayrıca,

–“Sahte İşyeri” ve “Kontrollü İşyeri”nden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında yersiz olarak hizmet bildirme ve birleştirme yapılmaması ve kendileri ile hak sahiplerine Kurumca kısa ve uzun vadeli sigorta kolları yönünden yardım yapılmaması,

–“Sahte İşyeri”nden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında ise tespit tarihinden önce bu nitelikteki bildirimlerin geçersiz sayılması nedeniyle durumlarının güncellenmesi, akabinde, haksız ve yersiz yapılmış olan işlemlerin geri alınması,

açısından SGK Tescil ve Hizmet Dökümü Programında; “Sahte İşyeri”, “Kontrollü İşyeri” ve “Şüpheli İşyeri”nden bildirilen hizmetlerin turuncu renk ve “S”, “K”, “Ş” harfleri ile gösterimi sağlanmıştır.

Bu genelgenin amacı, sahte işyeri ve sahte sigortalılık konularını içeren ve muhtelif zamanlarda çıkarılan genel yazı ve e-postaların gözden geçirilerek, güncel çalışma ve bilgiler ışığında yeniden ele alarak birleştirmek ve 5510 sayılı Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılmamasına rağmen Kurumumuza bildirimde bulunulması halinde Kurumumuzca yapılacak iş ve işlemleri açıklamaktır.

Bu bağlamda, sahte sigortalı bildirimlerinin Kuruma verdiği zararın önüne geçilmesi ve sahte sigortalı olarak bildirilen vatandaşların sonradan telafisi mümkün olmayan sonuçlarla karşılaşmalarının önlenmesi amacıyla sahte, kontrollü ve şüpheli işyerleri ile bu işyerlerinden hizmet bildirimi yapılmış kişiler hakkında Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerimizce/Sosyal Güvenlik Merkezlerimizce yapılacak işlemler aşağıda açıklanmıştır.

2- SAHTE, KONTROLLÜ VE ŞÜPHELİ İŞYERİ TANIMLAMALARI İLE TANIMLAMA YAPILAN İŞYERLERİ HAKKINDA YAPILACAK İŞLEMLER

Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetimler sonucunda “Sahte İşyeri” tescili yaptırdığı tespit edilen kişilere ait işyerleri sisteme “Sahte İşyeri” olarak tanımlanacaktır.

-Her ay düzenli olarak APHB göndermelerine rağmen Kurumumuzca tebliğe çıkartılan işyeri sicil ve işkolu kodu numarası bildirimi, idari para cezası, ödeme emiri gibi yazıları tebellüğ etmediği ve primlerini de ödemediği veya çok cüz’i tutarda ödeme yaptığı anlaşılan işyerleri sisteme,

-Sahte işyerlerinin belirgin özellikleri de dikkate alınarak tespit edilen kriterler kapsamında Kurumda tescilli bulunan işyerleri arasında sahte olma potansiyeli yüksek olan işyerleri sistem tarafından,

“Kontrollü İşyeri” olarak tanımlanacaktır. “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinin, işverenlerinin, gerçek kişi olması halinde TC Kimlik Numarası (TCKN), tüzel kişi olması halinde Vergi Kimlik Numarası (VKN) ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerleri, sistem tarafından “Şüpheli İşyeri” olarak tanımlanacaktır.

İşyeri hakkında;

–“Sahte İşyeri” tanımlamaları İşyeri Tescil ve e-Sigorta Servisi tarafından,

–“Kontrollü İşyeri” tanımlamaları gerek sistem tarafından otomatik olarak gerekse İşyeri Tescil ve e-Sigorta Servisi tarafından,

–“Şüpheli İşyeri” tanımlaması ise “Sahte İşyeri” tanımlamalarına bakılarak sistem tarafından otomatik olarak,

yapılacaktır.

İşyeri Tescil ve e-Sigorta Servisince “Sahte İşyeri” ve “Kontrollü İşyeri” olarak yapılacak tanımlamalar, İşveren Tescil Uygulaması programlarında mevcut, “Tescil Değişiklik İşlemleri” menüsü işaretlenmek suretiyle erişilen “Tescil Değişiklik” ekranları vasıtasıyla yapılacaktır.

2.1- Sahte İşyeri Tanımlamaları İle Bu İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler

2.1.1- Sahte işyeri tanımlamaları

Sahte işyeri; tabela işyeri olarak da adlandırılan gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyeti olmadığı ve somut bir varlığı bulunmadığı halde, işyeri dosyasından sahte sigortalılık bildirimi yapmak amacıyla, çoğu kez gerçekte var olmayan adresler beyan edilerek (boş arazi, boş dükkan vb.) sadece sahte sigortalı bildirmek amacıyla işyeri dosyası tescil edilen yerlerdir.

Ayrıca sahte işyeri; yeni işyeri dosyası tescil edilmeksizin Kurumda tescilli bulunan ve gerçekte var olan faal veya gayri faal bir işyerini devir almak ya da bu işyeri işvereni olan şirketin hisselerini satın almak veya gayri faal olan işyerlerinin e-bildirge şifrelerini usulsüzce kullanmak suretiyle bu işyeri dosyaları üzerinden gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyette bulunmadan sahte sigortalılık bildirimi yapmak amacıyla da kendini gösterebilmektedir.

Sözkonusu nitelikteki işyerleri hakkında Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlere istinaden düzenlenen raporlarda;

–İşyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten itibaren bildirimi yapılan tüm sigortalıların sahte olduğunun tespit edilmesi halinde “Sahte İşyeri/1-Kanun Kapsamına Alındığı Tarihten İtibaren Sahte İşyeri”,

-Belirli bir tarihten sonra sigortalı bildirilen kimselerin çalışmalarının gerçek ve eylemli olmadığının, bir başka ifade ile belirli bir tarihten sonra işyerinin gerçekte var olmadığının tespit edilmesi halinde ise “Sahte İşyeri/2-Belirli Bir Tarihten Sonra Sahte İşyeri”,

seçeneği seçilmek suretiyle, denetim raporunun “tarih ve sayısı”, ile raporu düzenleyen Denetmen(D)/Müfettiş(M) bilgisi, işverene hizmet veren sözleşmeli meslek mensubunun TCKN/VKN bilgileri ile kusur durumunu belirten “Kusuru Var/Yok” bilgisi “Tescil Değişiklik” ekranları vasıtasıyla sisteme girilerek işyerinin tescil durumu kontrollüden/şüpheliden/normalden sahteye çevrilmek üzere gerekli tanımlama yapılacaktır.

Diğer taraftan, gerçek ve eylemli çalışanların da bulunduğu gerçek işyerlerinden bildirim yapılan aynı aylarda sahte sigortalı/sigortalıların da bildirildiğinin tespit edilmesi durumunda ise işyeri sahte olarak değerlendirilmeyerek sigortalı sahte sayılmak üzere gerekli işlemler yapılacaktır.

Ayrıca, sahte işyeri ve/veya sahte sigortalı tescil ettiği tespit edilen işverenlere hizmet veren sözleşmeli meslek mensuplarından (SM/SMMM/YMM) kusurlu olduğu tespit edilenlerin TCKN/VKN bilgileri de sistem tarafından otomatik kontrollü işyerlerinin tespitine ilişkin yapılacak değerlendirmede, meslek mensubunun sözleşme imzalayarak kayıtlarını tuttuğu diğer işyerleri bakımından veri olarak kullanılacaktır. Bu nedenle, söz konusu şekilde tanımlama yapılan işyerlerine ilgili dönemde hizmet veren sözleşmeli meslek mensubunun TCKN/VKN bilgilerinin sisteme eksiksiz ve doğru olarak kaydedilmesine/güncellenmesine azami titizlik ve özenin gösterilmesi gerekmektedir.

“Sahte İşyeri” olarak tanımlanacak olan tüzel kişilerin ortak veya üst düzey yöneticilerinin bir kısmı, tescil işlemleri sırasında sisteme girilmemiş veya tanımlama işleminin yapılacağı tarih itibariyle ortak veya üst düzey yönetici bilgilerinin güncel bulunmaması halinde İşyeri Tescil ve e-Sigorta Servisi tarafından “Sahte İşyeri” olarak yapılacak tanımlamadan önce işyeri tescil bilgilerinde gerekli ekleme, düzeltme ve güncelleme işlemleri “Tescil Değişiklik” ekranları vasıtasıyla yapılacaktır.

2.1.2- Sahte işyeri veya sahte sigortalılık tespit edilen denetim raporlarında bulunması gereken hususlar

Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerde sahte veya gerçek işyerinden bildirimi yapılan sahte sigortalıların saptanması durumunda, yapılan tespitlere ilişkin değerlendirilmesi gereken hususlar 2013-5 sayılı Genelge ile açıklanmıştır.

Bahse konu genelgede değerlendirilmesi gerektiği belirtilen durumlara ilave olarak Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerde;

–İşyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten itibaren bildirimi yapılan tüm sigortalıların sahte olduğunun anlaşılması halinde “Kanun kapsamına alındığı tarihten itibaren sahte işyeri olduğu”,

-Belirli bir tarihten sonra işyerinin gerçekte var olmadığının dolayısıyla, bahse konu tarihten sonra bildirimi yapılan tüm sigortalıların sahte olduğunun tespit edilmesi durumunda, tarih belirtilmek suretiyle belirtilen “tarihten sonra sahte işyeri olduğu”,

-Gerçek ve eylemli çalışanların da bulunduğu gerçek işyerlerinden aynı zamanda sahte sigortalı/sigortalıların da bildirildiğinin tespit edilmesi durumunda “işyerinin sahte olmadığı” sigortalı/sigortalıların sahte olduğu,

–İşyerinin sahte olduğunun tespit edilmesi halinde, düzenlenecek raporun bir suretinin işyerinin Muhtasar Beyannamesinin/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin (MPHB) verildiği yetkili vergi dairesine gönderilmesi ile yetkili vergi dairesi tarafından bu işyeri işvereni hakkında yapılacak işlemeler (mükellefiyet durumunun iptal edilip edilmediği edilmiş ise hangi tarih itibariyle iptal edildiği) bakımından Kuruma bilgi verilmesinin istenilmesi,

-Sahte hizmet kazandırılmak suretiyle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden yararlanılması ile gelir veya aylık bağlatılması nedenleriyle Kurumun yanlış işlem ve ödeme yapmasına sebebiyet veren ve bu suretle adına borç tahakkuk ettirilen ve/veya borç tahakkuk ettirilmesine neden olan kişiler hakkında Kurum zararının da belirtilerek, ayrıca 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 204., 206. ve 207. maddeleri kapsamında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması,

-Sahte işyeri ve/veya sahte sigortalı tescil ettiği tespit edilen işverenlere hizmet veren sözleşmeli meslek mensubunun bilgileri raporda belirtilerek bu kişiler hakkında Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğine bilgi verilmesi,

-Yazılı sözleşme ile yetki verilmiş meslek mensuplarının, 5510 sayılı Kanuna göre düzenledikleri MPHB’de yer alan bilgilerin, defter ve kayıtlara ve bu kayıtların dayanağını teşkil eden belgelere uygun olmamasına kendi kusurlu davranışları ile sebebiyet verdiklerinin Sosyal Sigorta İşlemeleri Yönetmeliğinin ek 4. maddesinde belirtilen usul ve esasa göre tespit edilmiş olması halinde meslek mensupları sahte sigortalılık nedeniyle ortaya çıkan idari para cezaları ile sahte işyeri ve/veya sahte sigortalılık nedeniyle ortaya çıkan 5510 sayılı Kanunun 96. maddesi kapsamında fazla veya yersiz yapılan ödemelerden işverenlerle birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulacağı,

hususlarına da yer vererek raporların tanzim edilmesi gerekmektedir.

2.1.3- Damga vergisi tahakkukları hakkında yapılacak işlemler

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun “IV. Makbuzlar ve diğer kağıtlar” başlıklı bölümünün 2/e fıkrasında, Sosyal Güvenlik Kurumlarına verilen sigorta prim bildirgelerinin maktu damga vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

488 sayılı Kanunda yer alan bu hükme istinaden damga vergisinden muaf olan işyerleri hariç olma