Kimler ne zaman nasıl emekli olur?

SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na bağlı çalışanların emeklilikleri için farklı prosedürler söz konusu… Bu yazı dizisinde hepsine ayrı ayrı ışık tutacağız, püf noktalarına değineceğiz…

SSK’lı (4/a) ÇALIŞANLAR 

Nasıl Emekli Olacaklar? 

 Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlara  4/a’lı deniyor. Bunlar arasında 4857 sayılı iş Kanununa tabi işçiler, 5953 sayılı Basın İş Kanununa tabi gazeteciler, 854 sayılı Deniz İş Kanununa tabi gemi adamları ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununa tabi olarak hizmet akti ile çalışanlar yer alıyor.  

üç ayrı tarihe göre düzenleme

SSK(4/a)’lıların emekli olabilmeleri için üç şart var. Bunlar; sigortalılık süresi, yaş haddi ve prim ödeme gün sayısı. Emeklilik için üç ayrı tarihe göre emeklilik şartı aranıyor. Bunlar; 

1- 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar, 

2- 8 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında sigortalı olanlar, 

3- 30 Nisan 2008 sonrasında sigortalı olanlar, 

Bu üç tarihe göre sigortalı olanların emekliliklerini açıklayalım . 

8 Eylül 1999 Öncesinde Sigortalı 

Olan Erkeklerin Emeklilikleri 

8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için kademeli olarak emeklilik süreleri  öngörülmüştür. 

Örnek:  24.11.1980-23.05.1982 tarihleri arası işe girişi olan bir SSK’lı 25 yıl sigortalılık süresini, 46 yaş ve 5075 gün prim ödeme koşulunu sağladığı takdirde emekli olabilecek. 

Örnek: 24.05.1994-23.11.1995 tarihleri arası işe girişi olan bir SSK’lı 25 yıl sigortalılık süresini, 49 yaş ve 5300 gün prim ödeme koşulunu sağladığı takdirde emekli olabilecek. 

YAŞ HADDİNDEN EMEKLİLİK 

Erkek sigortalılar, yaş haddinden dolayı da emekli olabiliyorlar. Yaş haddinden emeklilik 23.05.2002 tarihi itibariyle 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 gün prim ödemesini ve 55 yaşı tamamlama süresine göre belirleniyor. 

Bu şartlardan hangisi en son sağlanmışsa ona göre emeklilik tarihi belirleniyor. 

Örnek: 15 yıllık sigortalılık süresini ve 3600 gün prim ödemesini ve 55 yaşı tamamlama süresini 24.05.2008 ile 23.05.2011 tarihleri arasında sağlayanlar 58 yaşında yaş haddinden emekli olabilecekler. 

Yaş haddinden emekli olacaklar aşağıdaki tablodan durumlarına bakabilirler. 

8 Eylül 1999 Öncesinde Sigortalı Olan Kadınların Emeklilikleri 

8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar kadınlar içinde kademeli olarak emeklilik süreleri öngörülmüştür. 

Örnek: 24.05.1984-23.05.1985 tarihleri arası işe girişi olan bir SSK’lı 20 yıl sigortalılık süresini, 41 yaş ve 5000 gün prim ödeme koşulunu sağladığı takdirde emekli olabilecek. 

Örnek: 25.05.1996-23.05.1997 tarihleri arası tarihleri arası işe girişi olan bir SSK’lı 20 yıl sigortalılık süresini, 53 yaş ve 5900 gün prim ödeme koşulunu sağladığı zaman emekli olabilecek. 

8 Eylül 1999 İle 30 Nisan 2008 Arasında  Sigortalı Olanlar

Bu tarihler arasında sigortalı olanlar kadın ise 58 erkek ise 60 yaşını doldurması ve 7000 gün prim ödemesi gerekiyor. Yaştan emekli olabilmeleri için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olması 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim ödeme gün sayısına sahip olmaları gerekiyor. 

30 Nisan 2008 sonrası sigortalı olanların emekliliği

Kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün prim ödenmiş  olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak, SSK(4/a)’lı sigortalı sayılanlar için prim gün sayısı şartı 7200 gün olarak uygulanır. 

Yaş şartı: 

– 1/1/2036 ile 31/12/2037 tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61, 

– 1/1/2038 ile 31/12/2039 tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62, 

– 1/1/2040 ile 31/12/2041 tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63, 

– 1/1/2042 ile 31/12/2043 tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64, 

– 1/1/2044 ile 31/12/2045 tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65, 

– 1/1/2046 ile 31/12/2047 tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65, 

– 1/1/2048 tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65, 

olarak uygulanacak. Ancak yaş hadlerinin uygulanmasında   prim gün sayısı şartının doldurulduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır. 

Yaştan aylığa hak kazanma

Sigortalılar, yaş hadlerine 65 yaşını geçmemek üzere üç yıl eklenmek ve adlarına en az 5400 gün  prim ödenmiş olması şartıyla da yaşlılık aylığından yararlanabilecek. İleri yaştakiler için 5510 sayılı Yasanın yürürlüğünden önce 4500 gün öngörülen prim ödeme şartı 1 Mayıs 2008 tarihinden itibaren 31 Aralık 2016 tarihine kadar kademeli olarak artırılarak  5400 gün olacak.

 
Borçlanmanın emekliliğe etkileri

Önce nelerin borçlanılması gerektiğini maddeler halinde açıklayalım: 

– Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri ile SSK(4/b)’li  kadının, iki defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla talepte bulunulan süreleri, 

– Erkeklerin askerlikte geçen süreleri, 

– Memurların personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri, 

– Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri  öğrenim süreleri, 

– Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, 

– Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri, 

– Grev ve lokavtta geçen süreleri, 

– Hekimlerin fahrî asistanlık süreleri, 

– Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar  geçirdikleri süreleri, 

– Sigortalı olmaksızın, ilgili kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde borçlanılabiliyor. 

Nasıl hesap ediliyor?

Prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere borçlanılabiliyor. Günlük kazancın yüzde 32’si üzerinden  borçlanma hesap ediliyor. Asgari ücret üzerinden borçlanmak isteyen birisi aylık 342 TL prim ödemesi gerekiyor. Borçlanmalar devam etmekte olan en son statüdeki sigortalılık süresi olarak değerlendirilir. Sigortalılık devam etmiyorsa 4/b kapsamında değerlendirilir. 

Merak ettikleriniz?

Emekli işyeri açarsa emekli maaşı kesilir mi?

Maaşı kesilmez. Ancak emekli maaşı üzerinden %15 kesinti yapılır.

***

Çalışmaya başlarsa kesilir mi?

Eğer devlet memuru olarak çalışmaya başlarsa 5335 sayılı kanuna göre aylığı kesilir ve hakkında tüm sigorta kolları uygulanır. 4/a’lı olarak çalışmaya başlaması durumunda ise tercihine bağlı olarak  bütün sigorta kollarına tabi olur veya sosyal güvenlik destek primi ödeyerek maaşı kesilmeden çalışır. 

***

Yaş büyüten erken emekli olabilir mi?

Sigorta girişinden önce yapılan yaş büyültmeleri emeklilikte dikkate alınıyor. Sigorta girişi yapıldıktan sonra  yapılan yaş büyültmeleri emeklilikte dikkate alınmıyor. 

Sorularınız için: 

Tel: (0 212) 449 30 17

Fax: (0 212) 481 99 24

[email protected] 

YARIN: Bağ-Kur ve memur emekliliklerinde yaş şartı nasıl uygulanır?

Emeklilik yaşını bekleyenlere tazminat nasıl ödenir?

Güneş Gazetesi – 24.04.2014