Geriye dönük hizmet borçlanması var mı

|Hürriyet Gazetesi| |24.02.2011|

HÜRRİYET okurlarının, özellikle son günlerde en çok merak ettikleri ve sordukları soru; “geriye dönük bir hizmet borçlanması olup olmadığı” ile ilgili.

Bazı okurlarımız “Haziranda yapılacak seçimler nedeniyle, hizmet borçlanması yoluyla erken emeklilik yolu açılmış. Torba Yasa’da bu yönde bir hüküm var mı?” diye ısrarla soruyorlar. 
Hemen yanıtlayalım; Torba Yasa’da “geriye dönük hizmet borçlanması” yok.
Bu nedenle, herhangi bir şirket üzerinden borçlanıp, toplu ödeme vb. ödeme yapmak suretiyle sigortalılık süresini artırmak mümkün değil.
Ancak, bir işyerinde sigortasız olarak çalışan işçi, “hizmet tespiti davası” açmak ve sigortasız olarak çalıştığı dönemi kanıtlamak suretiyle, o süreyi sigortalı hizmeti olarak saydırabilir. Burada da sigortalılık girişi hiç bildirilmeyenler için “5 yıllık zamanaşımı” süresi var. Ancak girişi bildirilenler yönünden zamanaşımı söz konusu değil.

İŞSİZLİK ÖDENEĞİNDE İYİLEŞTİRME
Kısa çalışma ve kısa çalışma ödeneği iyileştiriyor. Mevcut uygulamada genel ekonomik kriz nedeniyle kısa çalışma yapılırken, Torba Yasa’nın yürürlüğe girmesinden itibaren genel ekonomik krizin yanında, bölgesel ve sektörel kriz halinde kısa çalışma yapılabilecek.

3 AY KISA ÇALIŞMA YAPILABİLECEK
Ekonomik kriz ya da benzeri nedenlerle; 
– Haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması, 
– İşyeri faaliyetinin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulması, 
gibi durumlarda, işyerinde 3 ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilecek.
Bu durumda İşsizlik Sigortası Fonu’ndan kısa çalışma ödeneği verilecek. Ödenek, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük kazancın yüzde 60’ı oranında olacak. Yapılacak ödeme asgari ücretin brüt tutarının yüzde150’sini geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, kısa çalışma ödeneğinin süresini 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacak.

İŞSİZLİK FONU İSTİHDAMA
İşsizlik Sigortası Fonu’nun bir önceki yıl prim gelirlerinin yüzde 30’u, istihdamı artırmaya yönelik kullanılabilecek. 
Bakanlar Kurulu bu oranı yüzde 50’ye kadar artırmaya yetkili olacak.

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞANLARA İŞSİZLİK SİGORTASI İMKANI
Torba Yasa ile: Kısmi süreli çalışanlardan ay içindeki eksik günlerini isteğe bağlı sigortaya prim ödeyerek 30 güne tamamlayanlar, istekleri halinde İşsizlik Sigortası Primi ödeyerek,İşsizlik Sigortası haklarından yararlanmalarına olanak sağlanıyor. 
Ancak, işsizlik sigortası primini ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar ödememeleri halinde, o aya ait işsizlik sigortası primi ödeme hakkı kayboluyor.  İsteğe bağlı sigortalılar o aya ait primlerini en geç 12 ay içinde gecikme zammıyla birlikte ödeyebildiklerine göre,işsizlik sigortası primlerini de 12 ay içinde ödenmesine olanak sağlansa, daha anlamlı olurdu. 

İŞSİZ KALANLARA BİLDİRGE İŞKENCESİ BİTTİ  
İşsiz kalan vatandaşları zor durumda bırakan uygulamalardan biri de genel sağlık sigortasına vermek zorunda oldukları giriş bildirgesi ile ilgiliydi. 
1 Ekim 2010’da giriş bildirgesi vermeyen yaklaşık 3,5 milyon civarındaki kişiye “asgariücretin bir katı” tutarında idari para cezası kesilme durumunun ortaya çıkması, olayın ciddiyetini artırdı. 
Torba Yasa ile Genel Sağlık Sigortasına giriş bildirgesi verme zorunluluğu kaldırıldı. İşsiz kalanlar ve işsizler SGK tarafından re’sen genel sağlık sigortası kapsamına alınacaklar.

Gönüllü stajyerlik sistemi geliyor

MESLEK lisesi öğrencileri, ancak zorunlu staj kapsamında stajyer olarak işyerlerinde çalışabiliyordu. Yeni düzenleme ile zorunluluk kaldırıldı. Meslek lisesi öğrencileri gönüllü olarak da işyerlerinde stajyer olarak çalışabilecekler.

Yurtdışında çalıştırılan işçiler 4-A’lı sayılacak

1 Ekim 2008’de yürürlüğe konan uygulamaya göre; aramızda sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen firmalarca, yurt dışındaki işlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin kısa vadeli sigorta kolları ve genel sağlık sigortası primi işverence ödeniyor. İşçi de isteğe bağlı sigortalı olarak, uzun vadeli sigorta kollarına prim ödüyor. 
Diğer isteğe bağlı sigortalılar yüzde 32 oranında prim öderken, bunların genel sağlık sigortası primi işverence ödendiğinden, isteğe bağlıya yüzde 20 oranında prim ödüyorlar.Ancak, isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (Bağ-Kur’a) sayıldığından, işçi olarak çalışanın, işveren gibi prim ödemesi haklı şikayet ve yakınmalara yol açıyordu. 
Bu çarpıklık Torba Yasa ile giderildi. Yasa’nın yürürlüğe girmesinden itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4-A sigortasına sayılacak.

65 yaşını dolduran çiftçiye sigorta zorunluluğu kalkıyor

65 yaşın üstündeki tarım sigortalıları için zorunlu 4/b sigortalılığı kaldırıldı. Tarımsal faaliyette bulunanlardan 65 yaşını dolduranlar, istekleri halinde 4/b sigortalısı yapılmayacak. Sigortalı olanlar sigortalılıktan çıkartılacak.