Sigara kaçakçılığının cazibesi daha da arttı

Hürriyet Gazetesi – 24.10.2011

Son ÖTV zammı ile ortaya çıkan fiyat artışı nedeniyle, sigara kaçakçılığının cazibesi daha da arttı.
Kaçakçılar adeta bayram ediyorlar.
 

BİR PAKETTE 6.32 TL KAYIP
Vergisiz fiyatı 1.18 TL olan sigara, bugün bayide 7.5 TL’ye satılıyor.
Vergi 2.02 TL artınca, 5.5 TL’lik sigara da 7.5 TL oldu.
Böyle olunca, kaçakçıların kazancı da arttı. Örneğin yurt dışından 1 ya da 1.5 dolara aldıkları sigarayı, 3.5 dolara satıyorlar. 7.5 TL’lik bir sigarayı vatandaş sokakta kaçakçıdan alırsa, devletin kaybı her paket için 6.32 TL.
 

YÜZDE 536 VERGİ
Son artışla birlikte, sigaranın vergisiz fiyatının yüzde 536’sını bulan vergi alınıyor.
Sigarada, ÖTV’nin de ayrıca KDV’si yani verginin de vergisi alınıyor.
 

KAÇAKÇILIĞIN CAZİBESİ
Yapılan zamlar, sigara içmeyi bıraktırmıyor. Kaçak ya da sahte sigara piyasasını canlandırıyor. Kayıt dışılık giderek artıyor. Tüketicilerin bir kısmı da bir alt düzeydeki sigaraya yöneliyor. Sonuçta vergiler azalıyor.
Nitekim İrlanda Maliye Bakanı 2010 bütçesini sunarken, sigara kaçakçılığını artırdığı için tütün ürünlerinde vergi artışı yapılmayacağını açıklamıştı. İsveç Maliye Bakanı da tütün ürünlerindeki vergi artışının, kaçakçılık nedeniyle vergi kaybı yarattığını belirtmişti.
Türkiye’de 2010 yılından bu yana yüzde 20’ler seviyesinde bulunan kaçak sigara, yılda 2 milyar liranın üzerinde bir vergi kaybına neden oluyor. Bu rakam sokaktan, çöpten toplanan 10 bin atık sigara paketinin analizi sonucunda Türkiye’de satılmak üzere üretilmemiş olan ürünlerin oranını göstermekte. Yeni vergi artışı sonrası 2012 yılında bu kaybın 4 milyar TL’ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Oysa sigaraya “şok zam” yerine, “yeniden değerleme oranına göre” zamlar yapılsa sorun olmaz.
 

KOMŞU ÜLKELER
Komşu ülkelerdeki fiyatlar Tablo-II’de gösterilmiştir.
Komşu ülkelerde sigaranın fiyatı, genelde Türkiye’nin üçte biri civarında. Nitekim Maliye Bakanı da, İstanbul’da katıldığı MENA, Orta Doğu ve Kuzey Afrika Ülkeleri Vergi Forumu’nda bu konuya şöyle dikkati çekti: “Biz ülkemizde tütün ve tütün ürünleri üzerindeki vergileri son yıllarda artırdık. Komşu ülkelere baktığımız zaman aradaki fark çok büyük. Komşu ülkelere bakıyorsunuz, bir paket sigaranın fiyatı
1 dolar civarında. Türkiye’de ise 4 doları aştı.”
Devletin görevi tek başına vergi toplamak değil. Suçun oluşumuna da engel olması gerekiyor. Halkın sağlığına zararlı sahte sigaraların çoğu, kök ve talaşla dolu, en düşük kalitede tütünden imal edilmekte ve alışılmışın çok üzerinde nikotin içeriyor. Karbon monoksit oranı da yüksek olan sahte sigaraların Türkiye’ye girişini engellemesi, kaçak ve sahte sigara ile ilgili cezaları ağırlaştırması gerekiyor.