Yazar: Orhan BAYTEKİN*

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde vergi kanunları ile ilgili özelgeler dönemler itibariyle başkanlığın sayfasında yayımlanmaktadır. Makalemizin de konusu oluşturan husus 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu kapsamında okul aile birliği tarafından talep edilen okulda çalıştırılan personele verilen ücret ve verilen beyannamelerin damga vergisine tabi olup olmadığı hakkında verilen görüşe karşı farklı bakış açısıyla kendi görüşümüzü belirtmeye çalışacağız.

II- 15.09.2022 TARİHLİ VE 24630 SAYILI ÖZELGE

Tarih ve sayısı belirtilen özelgeyi Gelir idaresi Başkanlığı internet sayfasında detaylı olarak bulabileceğinizden özelgenin özet kısımlarını almakla yetineceğiz.

Özelgede; “Okul Aile Birliğiniz bünyesinde çalıştırılacak olan sigortalılara yapılacak ödemelerden gelir vergisi (stopaj) ve damga vergisi kesintisinin yapılıp yapılamayacağı ve bu personeller ile ilgili olarak muhtasar ve hizmet prim beyannamesi verilip verilmeyeceği, verilmesi halinde birliğinizin bu beyannamelere ait damga vergisinden muaf olup olmayacağı hususunda görüş talep edildiği anlaşılmaktadır.”

Gelir Vergisi Kanunu yönünden ücretin tanımı yapılmış, 94. madde uyarınca tevkifat yapacak kurum ve kuruluşlar sayılmış ve okul aile birlikleri 94. madde kapsamında “sair kurum” olarak değerlendirilerek çalıştırılan personele verilen ücret karşılığında stopaj yapması ve beyan etmesi gerektiği açıklanmıştır. Ayrıca 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nda ücret istisnalarını düzenleyen 23. maddeye 7349 sayılı Kanun ile eklenen 18. maddede belirtilen asgari ücret istisnasına dikkat edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Asgari ücrete kadar olan kısım için gelir vergisi stopajı yapılmazken asgari ücreti aşan kısım için stopaj yapılacağı tabii olduğu açıklanmıştır.

Gelelim asıl konumuz olan Damga Vergisi ile ilgili hükümlere. 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kâğıtların damga vergisine tabi olduğu kanunda açıkça belirtilmiştir. Kanun metnini ve kanunda sayılan maddeleri burada tekrar etmemek için konuyu özet haliyle dikkate alacağız.

Damga vergisinin konusunu oluşturan asıl şey “kağıt”lardır. Kağıttan kastedilen şey sözleşme, kira kontratı, ücret bordrosu, vergi beyannameleri, SGK bildirgeleri, abonelik sözleşmeleri, taahhütname, rehin senetleri, ticari işlemlerde kullanılan bilumum kağıtlar, makbuzlar gibi kanunun EK-1 kısmında yer alan kağıtlardır.

Personele verilen ücretler 213 sayılı Vergi Usul Kanunu 238. maddesine göre Ücret Bordrosunda gösterilmesi mecburidir. Ücret bordrosunda personele ücret adı altında yapılan bütün ödemeler gösterilir. Yapılan bazı ödemelerin gelir vergisinden istisna olması personele yapılan ödemenin ücret bordrosunda gösterilmesine mani olmaz. Ücret bordrosu da 488 sayılı Damga Vergisi EK-1 de yer alan kağıtlardan biridir yani damga vergisine tabidir.

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’na tabi olmayan kağıtlar,  kanunda EK-2 şeklinde listelendiği belirtilmiştir. EK-2’ de ki listeye bakıldığında konumuzla ilgili olarak damga vergisinden istisna edilen kağıtlar “IV – TİCARİ ve Medeni İşlerle İlgili Kağıtlar” başlığının altında yer alan 7349 sayılı Kanunla eklenen 34. madde de olduğu görülecektir. Güncel değişiklik içermesi sebebiyle 34 No.lu bent aşağıdaki gibidir:

“34. Ticarî, ziraî veya meslekî faaliyetlere ilişkin olmamak şartıyla gerçek kişiler arasında düzenlenen akitlerle ilg…