Yazar: Nuri DEĞER*

E-Yaklaşım / Mayıs 2024 / Sayı: 377

I- GİRİŞ

Türk hukukunda Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavir’lik (YMM) mesleği, ilk olarak 13.06.1989 tarihli ve 20194 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle yürürlüğe giren 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve YMM’lik Kanunu ile YMM’lik mesleği düzenlenmiştir.

YMM’lik mesleğinin kuruluş amacı, konusu, görev ve yetkileri ile gelişimi konuları aşağıda ele alınmıştır.

II- YMM’LİK MESLEĞİ HAKKINDA GENEL BİLGİLER

YMM’lerin görev ve yetkileri, kuruluş amacı ve diğer konular, 3568 sayılı Kanunun hükümlerine bağlı kalınarak aşağıda belirtilmiştir.

1-YMM’lik Mesleğinin Kuruluş Amacı (Md.1)

YMM mesleğinin düzenlendiği 3568 sayılı Kanun’un 1. maddesine göre, “YMM mesleğinin kuruluş amacı, işletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak ve yüksek mesleki standartları gerçekleştirmek üzere, “Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik” ve “YMM’lik” meslekleri ve hizmetleri ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve YMM’ler Odaları, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve YMM’ler Odaları Birliğinin kurulmasına, teşkilat, faaliyet ve denetimlerine, organlarının seçimlerine dair esasları düzenlemektir.”

2- YMM’lik Mesleğinin Konusu (Md. 2)

YMM’lik mesleğinin konusu:

Gerçek ve tüzelkişilere ait teşebbüs ve işletmelerin;

a) Muhasebe sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, malî mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işlerini düzenlemek veya bu konularda müşavirlik yapmak.

b) Yukarıdaki bentte yazılı konularda, belgelerine dayanılarak, inceleme, tahlil, denetim yapmak, malî tablo ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek, rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri işleri yapmak.

c) Kanun’un 12 . maddesine göre, YMM’ler gerçek ve tüzelkişilerin veya bunların teşebbüs ve işletmelerinin malî tablolarının ve beyannamelerinin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri ile muhasebe standartlarına uygunluğunu ve hesapların denetim standartlarına göre incelediğini tasdik işlerini yapmaktır.

3- YMM Olabilmenin Şartları (Md. 4, 5)

3568 sayılı Kanun’un 4. maddesinde, meslek mensubu olabilmenin genel şartları ve 5. maddesinde de özel şartları  düzenlenmiştir.

4- Yemin (Md. 11)

YMM’lik mesleğine kabul edilenler, görevlerine fiilen başlamadan önce, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde aşağıdaki yemini ederler.

“Yeminli malî müşavirlik mesleğinin, bir kamu hizmeti olduğunu bilerek, Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarına, meslekî kurallara ve meslek ahlakına uyacağıma, mesleğimi tam bir bağımsızlık, tarafsızlık ve dürüstlükle yerine getireceğime, üzerime aldığım işleri dikkat ve özenle yapacağıma, namusum ve şerefim üzerine yemin ederim.”

 5- Yasaklar (Md. 45)

YMM’ler bu unvan ve tasdik yetkisiyle; 2. maddede yazılı işlerin yürütülmesi amacıyla gerçek ve tüzelkişilere tâbi ve onların işyerlerine bağlı olarak hizmet akdi ile çalışamazlar, ticarî faaliyette bulunamazlar, meslekle ve meslek onuru ile bağdaşmayan işlerle uğraşamazlar.

YMM’ler, eşi (boşanmış dahi olsa) usul ve füruundan biri ve 3. dereceye kadar (bu derece dahil) kan ve sıhrî hısımlarının veya bunların ortak oldukları firmaların işlerine bakamazlar, yukarıda sayılan yakınlıktaki akrabaları olan SMMM’lerin baktığı işleri tasdik edemezler.

Hayri ve ilmi kuruluşlar, 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki iktisadi devlet teşekkülleri, kamu iktisadi kuruluşları ve bunların müesseseleri, bağlı ortaklıkları ve iştirakleri, kamu idarelerinin doğrudan ya da dolaylı hissedarı olduğu kurumlar ile Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun yönetimindeki kurumların bu Kanun kapsamındaki faaliyetlerini yürütmemeleri şartıyla, bu kurum ve kuruluşların yönetim kurulu başkanlığı, üyeliği, denetçiliği görevleri ile bilirkişilik ve tasfiye memurluğu meslekle bağdaşmayan işler sayılmaz.