Yazar: Nuri DEĞER*
I-
GİRİŞ
Taşımacılık hizmetleri, ticari
faaliyet kapsamında bir işlem olduğundan katma değer vergisine tabi olduğu
konusunda, hiç bir tereddüt bulunmamaktadır. Ancak taşımacılık hizmetleri KDV
uygulamasında farklı şekilde ele alındığından üzerinde durulmasında fayda
vardır.
KDV uygulamasında özellik arz eden
taşımacılık hizmetleri aşağıda belirtilmiştir.
–
Tevkifata tabi taşımacılık hizmetleri:
Taşımacılık hizmetleri.
Tam
istisna kapsamındaki taşımacılık hizmetleri:
1- Türkiye’de ikamet etmeyen
taşımacılar ile fuar, sergi, panayır katılımcılarına yapılan teslim ve
hizmetlerde istisna,
2- Taşımacılık istisnası.
Bu yazımızda tevkifata tabi
taşımacılık hizmetleri üzerinde duracağız.
Ancak KDV’de tevkifata tabi
taşımacılık hizmetlerini ele almadan önce, KDV uygulamasında tevkifat hükümleri
üzerinde durmayı faydalı buluyoruz.
A- KDV’DE TEVKİFAT UYGULAMASI
3065 sayılı Kanun’un 9/1. maddesine
göre, mükellefin Türkiye içinde ikametgâhının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş
merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye
Bakanlığı vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi
işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutma yetkisine
sahiptir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı 3065 sayılı
KDV Kanunu’nun 9/1 maddesiyle KDV’de sorumlu tutma konusunda kendisine tanınan yetkiyi
en geniş şekilde kullanmıştır.
KDV tevkifatı ihtiyari bir uygulama olmayıp, Maliye Bakanlığı’nca tevkifat uygulaması kapsamına alınan işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması zorunludur. Diğer taraftan, Maliye Bakanlığı’nca tevkifat kapsamına alınmamış işlemlerde alıcılar tarafından tevkifat yapılması mümkün değildir.
KDV’de tam tevkifat ve kısmı tevkifat
olmak üzere iki türlü tevkifat uygulaması bulunmaktadır.
“Tam
tevkifat” işlem
bedeli üzerinden hesaplanan verginin tamamının işleme muhatap olan alıcılar
tarafından beyan edilip ödenmesi; “kısmi
tevkifat” ise hesaplanan verginin Maliye Bakanlığı’nca belirlenen kısmının,
işleme muhatap olan alıcılar tarafından, diğer kısmının ise işlemi (teslim veya
hizmeti) yapan tarafından beyan edilip ödenmesidir.
Taşımacılık hizmetleri kısmı tevkifat
kapsamında düzenlenmiştir.
Kısmi tevkifat uygulaması kapsamında KDV
tevkifatı yapmak üzere sorumlu tutulabilecekler iki grup halinde sayılmıştır.
a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu
sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir)
b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi
olsun olmasın)
KGUT Tebliğ’inde ismen sayılmış belirlenmiş alıcılar, daha ziyade kamu tüzel kişiliğini haiz ku…