Yazar: Ekrem TAŞBAŞI*

E-Yaklaşım / Kasım 2024 / Sayı: 383

I- GİRİŞ

Çalışma izni, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca resmî bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye’de çalışma ve ikamet hakkı veren belgedir. 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu’na göre, bu Kanun kapsamında olan yabancının, Türkiye’de çalışmaya başlamadan önce çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alması zorunludur. Geçerli çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti olmadan çalışan yabancılar hakkında cezai ve idari işlem uygulanmaktadır.

Bu makalede son düzenlemeler sonrasında çalışma izni değerlendirme kriterlerinden bahsedilecektir.

II- GENEL DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Çalışma izni başvurusu yurt içinde, doğrudan Bakanlığa yapılmaktadır. Adına Türkiye’de en az altı ay süreyle düzenlenmiş ve çalışma izni başvurusu tarihi itibarıyla geçerliliği devam eden ikamet izni bulunan yabancılar için ilgili işverenlerce yurt içinden e-Devlet kapısı üzerinden çalışma izni başvurusu yapılabilir.

Çalışma izni başvuruları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca belirlenen çalışma izni değerlendirme kriterlerine ve uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirilmektedir. Usulüne uygun olarak tamamlanan başvuruların değerlendirilmesi, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla otuz gün içinde tamamlanır. Otuz günlük süre, başvurunun sistem üzerinden tamamlandığı veya ek bilgi ve belge talebi olması halinde talep edilen bilgi ve belgelerin sistem üzerinden yüklendiği tarihten itibaren başlar. Bakanlık, çalışma izni başvurularının değerlendirilmesi sürecinde gerek görülen hâllerde, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının görüşlerini almaktadır.

Çalışma izni başvurusunun olumlu değerlendirilmesi hâlinde yabancıya; iş veya hizmet sözleşmesinin süresini aşmamak koşuluyla, gerçek veya tüzel kişiye ya da kamu kurum veya kuruluşuna ait belirli bir işyerinde veya bunların aynı işkolundaki işyerlerinde belirli bir işte ve bir işverene bağlı olarak çalışmak şartıyla ilk başvuruda en çok bir yıla kadar geçerli süreyle düzenlenen çalışma izni verilmektedir.

Son düzenlemeler çerçevesinde çalışma izin başvurularında genel değerlendirme kriterleri aşağıda yer almaktadır. Açıklamalar süreli-bağımlı çalışma izni çerçevesinde yapılacaktır.

A- İSTİHDAM KRİTERİ

1.1. Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinde, adına çalışma izni başvurusu yapılan yabancının çalışacağı işyerinde, istihdam edilmek istenilen her bir yabancı için en az beş Türk vatandaşının istihdamı gerekmektedir.

1.2. Son yıl net satış tutarı 50.000.000 Türk Lirası veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek beş yabancıya kadar çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde istihdam kriteri uygulanmaz.

B- MALİ YETERLİLİK KRİTERİ

2.1. Bilanço esası usulüne tabi yeni kurulan (cari yılda kurulmuş ve henüz yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlenmemiş olan işyeri) işyerinde istihdam edilecek yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurusunda, işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması gerekir.

2.2. Bilanço esası usulüne tabi faaliyette olan (kuruluşu cari yıldan önceki bir yılda olan ve en az bir yılsonu bilançosu ve yıllık gelir tablosu düzenlemiş olan işyeri) işyerinde istihdam edilecek yabancı adına yapılacak çalışma izni başvurusunda; işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD doları olması gerekir.

2.3. Bilanço esası usulüne tabi işyerlerinin kurmuş oldukları adi ortaklıklar tarafından yapılacak çalışma izni başvurusunda, ortaklardan en az birinin ödenmiş sermayesinin en az 500.000 TL olması veya net satışlarının en az 8.000.000 TL olması veya ihracatının en az 150.000 ABD doları olması gerekir.

2.4. Çalışma izni başvurularında 01.01.2025 tarihine kadar işyerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL veya son yıl ihracat tutarının en az…