Yazar: Mustafa YAVUZ

E-Yaklaşım / Ağustos 2024 / Sayı: 380

I- GİRİŞ

“Tasfiyeden dönme” müessesesi, 6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanunu’nda([1]) (ETTK) düzenlenmemiş, ancak öğreti ve Yüksek Yargı tarafından benimsenip tatbik olunmuş ve uygulamanın ihtiyaçları doğrultusunda 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda([2]) (TTK) detaylı bir şekilde tanzim edilmiştir.

Tasfiyeden dönme, tasfiyeye giren bir sermaye şirketinde (anonim veya limited şirkette) genel kurulun alacağı bir kararla, şirketi tasfiye gayesi güden bir şirket olmaktan çıkartıp, tekrar kâr elde etme amacı güden ve varlığını devam ettiren bir şirket haline döndürmesidir. Tasfiyeden dönme, nihai bir karardır. Anılan kararla yeni bir hukuki durum meydana gelerek şirket normal ticari seyrine dönmektedir. Tasfiyeden dönme kararı, şirket amacında değişikliğe yol açmakta ve tasfiye gayesini benimsemiş olan şirket, bu pasif gayeden dönerek gelir elde etmeye ve ticari faaliyetler icra etmeye yönelik aktif bir amaca yönelmektedir. Ancak tasfiyeden dönme kararı, bir esas sözleşme değişikliği olmadığından, esas sözleşmede değişiklik yapılması gerekmez([3]).

İşte bu çalışmada, sermaye şirketlerinde tasfiyeden dönebilmenin şartları tüm yönleriyle ele alınmış ve değerlendirilmiştir.

II- TASFİYEDEN DÖNEBİLMENİN ŞARTLARI

Sermaye şirketlerinde tasfiyeden dönülmesiyle ilgili olarak TTK’nın 548/1. maddesinde; “Şirket sürenin dolmasıyla veya genel kurul kararıyla sona ermiş ise, pay sahipleri arasında şirket malvarlığının dağıtımına başlanılmış olmadıkça, genel kurul şirketin devam etmesini kararlaştırabilir. Devam kararının sermayenin en az yüzde altmışının oyu ile alınması gerekir. Esas sözleşme ile bu nisap ağırlaştırılabilir ve başkaca önlemler öngörülebilir. Tasfiyeden dönülmesine ilişkin genel kurul kararını tasfiye memuru tescil ve ilan ettirir.” hükmüne yer verilmiştir. Anonim şirketlere ilişkin olan bu hüküm, TTK’nın 643. maddesinde yapılan atıf dolayısıyla kıyas yoluyla limited şirketler hakkında da tatbik olunur. Bu doğrultuda tasfiyeden dönmenin şartları aşağıda açıklanmıştır.

A- KANUNDA BELİRTİLEN SEBEPLERE DAYALI OLARAK TASFİYEYE GİRİLMİŞ OLMASI

Tasfiyeden dönme, şirketin sadece süresinin dolmasıyla veya genel kurul kararıyla sona ermesi halinde -iflasa ilişkin özel düzenleme hariç- söz konusu olabilir. Bunların dışındaki sona erme halleriyle tasfiyeye girmiş olan sermaye şirketlerinde tasfiyeden dönülemez. Bu durumda; anonim şirketin işletme konusunun gerçekleşmesi veya gerçekleşmesinin imkânsız hale gelmesi, anonim ve limited şirketlerin esas sözleşmesinde/şirket sözleşmesinde öngörülmüş herhangi bir sona erme sebebinin veya kanunlarda öngörülen diğer hallerin gerçekleşmesi, uzun süreden beri şirketin kanunen gerekli organlarından birinin mevcut olmaması veya genel kurulun toplanamaması ya da haklı sebeplerin varlığı nedeniyle mahkeme tarafından şirketin feshine karar verilmesi hallerinde tasfiyeden dönülmesi mümkün değildir. İflas kararı verilmesi nedeniyle sona erme durumu ise aşağıda ayrı bir başlık altında incelenmiştir.