Yazar: Ertan AYDOĞAN*
I-
GİRİŞ
Ülkemizin ekonomik gelişiminde,
yatırımın ve üretimin en yüksek katkıyı sağlayacak şekilde yönlendirilmesi
amacıyla üzerinde önemle durulan Serbest Bölge uygulaması, temel olarak 3218
sayılı Serbest Bölgeler Kanunu çerçevesinde yürütülmektedir. Serbest bölge
uygulamaları ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte, genel olarak serbest
bölgeler çeşitli teşviklerin uygulandığı, genellikle ihracatı artırma amacı
taşıyan ve genellikle ülkenin gümrük bölgesinin dışında sayılan bölgelerdir.
Ticari işlemlerin
yoğun şekilde yaşandığı bu bölgelerde taşımacılık hizmetleri her daim önemini
korumaktadır. Taşımacılık faaliyetiyle ilgilenen şirketlerin serbest bölgelerde
faaliyette bulunan şirketlere iç gümrükler arası veya Türkiye’den serbest
bölgelere yük taşımacılığı hizmeti vermeleri halinde, ihraç amaçlı olan veya
ihraç amaçlı olmayan, serbest bölgeye ya da serbest bölgeden yapılacak yük taşımacılığı
işlerinin katma değer vergisi mükellefiyeti bulunmayan serbest bölge
şirketlerine yapılması halinde KDV tevkifatı uygulanıp uygulanmayacağı ve nasıl
uygulanması gerektiği hakkında çalışmamız özelinde gerekli açıklamalar
yapılacaktır.
II-
SERBEST BÖLGELER
Serbest bölge, yatırım ve üretimi
teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak,
uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulmuş, ülkenin siyasi sınırları
içerisinde olmakla beraber, gümrük sınırları dışında konumlandırılan, vergi, tarife,
kota gibi olağan ticaret engellerinin ortadan kaldırıldığı, bürokratik
şartların azaltıldığı, sınai ve ticari faaliyetler için geniş teşvik ve
avantajların sunulduğu özel ekonomi bölgesidir. Gelişmekte olan ülkelerde
serbest bölgelerde genellikle üretim ağırlıklı faaliyetler yapılmakla birlikte,
gelişmiş ülkelerde genellikle ticaret ağırlıklı faaliyetler yapılmaktadır. Ülkemizdeki
serbest bölgeler, Avrupa Birliği’ne tam üyeliğin gerçekleştiği tarihe kadar,
gümrük ve dış ticaret kurallarının uygulanması açısından Türkiye Gümrük
Bölgesi dışında, menşe kurallarının uygulanması bakımından
ise Türkiye Gümrük Bölgesi içinde sayılmaktadır. Serbest bölgelerin
sağladığı avantajlar;
–
Gümrük vergisi ve aynı tür diğer vergilerden % 100 muafiyet.
–
İmalat şirketleri için kurumlar vergisinden % 100 muafiyet.
–
KDV ve özel tüketim vergisinden % 100 muafiyet.
–
Düzenlenecek evraklara uygulanan damga vergisinden % 100 muafiyet.
– Emlak vergisinden % 100 muafiyet.
–
Tamamı yurt dışına olmak kaydıyla Serbest Bölgelerden verilecek belirli
lojistik hizmetlere % 100 gelir ve kurumlar vergisi istisnası.
–
Çalışan maaşı üzerinden alınan gelir vergisinden % 100 muafiyet (serbest
bölgelerde ürettiği ürünlerin FOB bedelinin en az %85’ini ihraç eden şirketler
için).
–
Mallar süre sınırlaması olmaksızın serbest bölgelerde tutulabilmektedir.
– Şirketler, serbest bölgelerden elde edilen kârı hiçbir sınırlama olmaksızın yurt dışına ya da Türkiye’ye serbestçe aktarab…