Özel Okul Öğretmenleri İle Düzenlenen İş Sözleşmesinin Niteliği

Yazar: Cumhur Sinan ÖZDEMİR*

Yaklaşım / Şubat 2022 / Sayı: 350

I- GİRİŞ

4857 sayılı İş Kanunu iş sözleşmesini; işçinin iş görmeyi, işverenin de ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşme, şeklinde tanımlanmıştır. İş sözleşmesi, Kanunda aksi belirtilmedikçe, özel bir şekle tâbi değildir. Süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. Bu belgeler damga vergisi ve her çeşit resim ve harçtan muaftır. Türk hukukunda yargı kararları ile de açıklandığı üzere iş ilişkilerinde asıl olan belirsiz süreli iş sözleşmeleridir. Belirli bir süre konan sözleşmeler, belirli süreli iş sözleşmeleridir. Belirli süreli iş sözleşmesinin varlığını ileri süren taraf bunu ispat ile yükümlü tutulmuştur. Sözleşmenin yazılı olarak yapılmadığı hallerde işverenin işçiye vereceği belgede, sözleşme süresinin de gösterilmesi zorunluluğu işçiyi bilgilendirme gereği yanında işverene ispat külfetini kolaylaştıran bir imkânı da yaratmış olmaktadır. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na tabi olarak çalışan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler ile kurucu veya kurucu temsilcisi arasında yapılacak iş sözleşmesi, en az bir takvim yılı süreli olmak üzere yönetmelikle belirtilen esaslara göre yazılı olarak yapılmaktadır. Ancak Özel Öğretim Kurumlarına tabi olarak süreli sözleşme ile çalışan personel ile birden fazla süreli sözleşme yapılması halinde bu sözleşmelerin süresiz sözleşmeye dönüp dönmediği konusunda Yargıtay tarafından verilen farklı kararlar bulunmaktadır.

II- BELİRLİ VE BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

4857 sayılı İş Kanunu’nun, 8. maddesine göre iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir. İş sözleşmeleri taraflar arasındaki anlaşmazlıkların çözümünde en önemli hukuki belge niteliğindedir. Çalışma mevzuatında farklı türlerde iş sözleşmeleri yer almaktadır. Bunlar sürekli-süreksiz, belirli-belirsiz, azami-asgari süreli, şarta bağlı, deneme süreli, takım sözleşmesi, mevsimlik, kısmi-tam süreli iş sözleşmeleridir. Belirli süreli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri çalışma hayatında en sık rastlanan sözleşme türleridir. Uygulamada iş sözleşmelerinin belirsiz süreli olmaları esastır. Ancak İş Kanunu, işçi ve işverene belli şartlar ve kısıtlamalar doğrultusunda belirli süreli sözleşme yapma imkânı da tanımaktadır.

A- BELİRSİZ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

4857 sayılı İş Kanunu’nun, 11. maddesi; belirsiz süreli iş sözleşmesini, iş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı durumlarda ortaya çıkan sözleşme olarak tanımlamıştır. Diğer bir ifadeyle çalışanın ne kadar süre ile çalışacağı, yaptığı işin ne zaman sona ereceği gibi bilgiler açıkça yazılı bir şekilde kararlaştırılmamışsa o sözleşme doğrudan belirsiz süreli iş sözleşmesi niteliğini alacaktır. Bu niteliği alabilmesi için bir de yapılan işin belirli bir süresinin olmaması gerekir. Örneğin; işçi işe başlarken sözleşmenin biteceği tarihi bilmiyorsa ve bu zaman belirlenmemişse sözleşme belirsiz süreli iş sözleşmesi halini alır. Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin sosyal yönden daha fazla korundukları bir gerçektir. Bu bakımdan belirli süreli iş sözleşmelerinin kötüye kullanılmasının engellenmesi ve bunların objektif temellere dayandırılması, Avrupa Birliği müktesebatının da bir gereğidir.

B- BELİRLİ SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİ

4857 sayılı İş Kanunu’nun, 11. maddesi belirli süreli sözleşmesini; belirli süreli işlerde, belli bir işin tamamlanması, belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi olarak tanımlamıştır. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere tarafların belirli süreli sözleşme yapma serbestisi Kanun ile sınırlandırılmıştır. İstisnai durumlarda yapılabilen bir sözleşmedir. Belirli süreli olarak düzenlenen bir sözleşmenin kanunen geçerli olmas…

Görüntülenme Sayısı