I- GİRİŞ

Limited şirket, ortaklarından ayrı müstakil bir tüzel kişiliğe sahiptir. Bu nedenle, limited şirketin borçlarından, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile amme alacaklarına ilişkin olarak ortaklara yüklenilen sorumluluğa dair istisnaî haller haricinde, ortaklar değil bizzat şirket tüzel kişiliği birinci derecede sorumlu olur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK(1))’nun 573. maddesine göre, ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler(2). Ortaklar, sermaye koyma borçlarını yerine getirdikleri oranda sorumluluktan kurtulurlar. Bununla birlikte, finansal yönden kötü duruma düşen, bilânço açığı bulunan limited şirkete yardımcı olmaları amacıyla ortakların ek ödeme yükümlülüklerine başvurulabilir.

Ek ödeme yükümlülüğü, amaç yönünden kişisel sorumluluğa benzetilebilir ise de, kişisel sorumluluktan farklıdır. Zira, kişisel sorumluluk alacaklılara karşıdır, dışa yöneliktir; ek ödeme ise şirkete karşıdır; içe yöneliktir. Diğer yandan, ek ödeme, temelde bilânço açıklarını kapatmak amacıyla öngörülmüş bir araçken, son zamanlarda amaçtaki bu sınırlamanın kalkması nedeniyle, TTK’da bilanço açığı haricindeki iki hal için de talebi mümkün kılınmıştır. Böylece limited şirket, hayatını sürdürebilmesi, ödeme dar boğazından çıkabilmesi için yeni bir olanağa kavuşmuştur(3). İşte, bu çalışmada, limited şirket ortaklarının ek ödeme yükümlülükleri ele alınmaktadır.

II- EK ÖDEME YÜKÜMÜ GETİRMENİN KOŞULLARI

TTK’nın 603. maddesi uyarınca, limited şirket ortakları, ancak şirket sözleşmesiyle, esas sermaye payı bedeli dışında ek ödeme ile de yükümlü tutulabilirler. Ek ödeme yükümlülüğünün şirketin kuruluşu sırasında öngörülmesi halinde, TTK’nın 575. maddesi gereği sözleşme kurucuların tamamı tarafından imzalanacağından, kurucu ortakların tamamının ek ödeme yükümlülüğünü onayladığı kabul edilir. TTK, 607. madde ile kuruluş sözleşmesinde yer almaması, ancak sonradan sözleşme değişikliğine gidilmesi durumunda ise bütün ortakların ittifakla karar vermesini şart koşmuştur. Bu nedenle, şirketin kuruluşundan sonra sözleşmeyi değiştirip ek ödeme yükümlülüğü getirebilmek için, genel kurul kararının tüm ortakların onayıyla alınması gerekir. Bu hüküm sadece, ek ödeme yükümlülüğünün ilk defa getirilmesinde değil, aynı zamanda artırılmasında da uygulanır. Örneğin; kuruluş sözleşmesinde “ek ödeme tutarının ortağın sahibi olduğu esas sermaye payının itibarî değerinin bir katını aşamayacağı” öngörülmüş ise, bu tutarı iki katına çıkarmak için de genel kurulda bütün ortakların olumlu oyu gerekir.