I- GİRİŞ

Bu makale çalışmamızda, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 17. maddesinin altıncı fıkrasında fesih hakkının kötüye kullanılması halinde işçiye ödenmesi gereken kötü niyet tazminatı, bu tazminatın SGK ve vergi mevzuatındaki yeri konusu değerlendirilecektir.

II- YASAL DAYANAĞIN ORTAYA KONMASI

4857 sayılı Kanun’un “süreli fesih” başlıklı 17. maddesinin altıncı fıkrası hükmü aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.

“ …………..18. maddenin birinci fıkrası uyarınca bu Kanun’un 18, 19, 20 ve 21. maddelerinin uygulanma alanı dışında kalan işçilerin iş sözleşmesinin, fesih hakkının kötüye kullanılarak sona erdirildiği durumlarda işçiye bildirim süresinin üç katı tutarında tazminat ödenir………………………..”

III- TANIMI, KAPSAMI VE İŞ GÜVENCESİ

Kötü niyet tazminatı, iş güvencesinden yararlanamayan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından kötü niyetli olarak feshedilmesinin hukuki müeyyidesidir.

İşveren tarafından hangi hallerin kötü niyetli olarak kabul edileceği hususunda Kanun gerekçesine gittiğimizde örneğin işçinin işvereni hakkında şikâyette bulunması, işçinin, işvereni aleyhine dava açması, işçinin işvereni aleyhine şahitlik yapması gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 08.01.2019 tarihli bir kararında (E.2016/461, K.2019/294), “olayların gelişimi ve dosya kapsamı hep birlikte değerlendirildiğinde davacının hizmet akdinin davacının işvereni Cumhuriyet Savcılığı’na şikâyeti üzerine sona erdirildiği ve yapılan feshin kötü niyetli olduğu kabul edilmelidir.” şeklinde hüküm kurulmuştur.

İş akdinin, davalı işveren tarafından fazla mesai çalışmalarının karşılığının ödenmediğine ilişkin olarak, davacı işçinin Bölge Çalışma Müdürlüğü’ne yaptığı şikâyet nedeniyle feshedilmesi, sigorta primlerini yatırmayan işverenin şikâyet edilmesi nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesi(1), sigortalı hizmet süreleri eksik bildirilen işverenin şikâyet edilmesi ve hizmet tespit davası açılması sebebiyle iş sözleşmesinin feshedilmesi(2) kadın işçinin hamile olması sebebiyle işten çıkarılması(3), davacının çalışma iş müfettişlerinin denetimi sırasında gerçek ücretini beyan etmesi, bundan dolayı işvereni tarafından işten çıkartılması(4) kötü niyetli fesihler sayılmıştır. Ancak, mücerret kıdem süresinin dolmasına kısa bir süre kala sözleşmenin bozulması, feshin sadece kıdem hakkından mahrum bırakmak amacıyla bozulduğunun ispat edilememesi(5), ücretlerin geç ödenmesinden dolayı çıkan uyuşmazlık(6) kötü niyet hali olarak değerlendirilememiştir.