İşverenlerin Şoförlerle İlgili Yükümlülükleri

[responsivevoice_button voice="Turkish Male" buttontext="Makaleyi Sesli Dinle"]

 

Yazar: Arif TEMİR*

 

E-Yaklaşım / Şubat 2025 / Sayı: 386

 

 

I- GİRİŞ

 

Bilindiği üzere şoförler hareket halindeki araçlarda çalışmaktadırlar. Hareket halindeki araçlarda çalışan şoförlerin mesai bitiminde ikametlerine götürülmesi veya seferde iken iş sözleşmesinin fesh edilmesi durumunda şoförlerin ikametlerine götürülmesi  şoförler yönünden büyük öneme sahiptir.

 

Şoförlerin ikametlerine nasıl ve hangi durumlarda götürüleceğine ilişkin olarak Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği([1]) çıkarılmıştır. Yönetmeliğin kapsamına karayollarında, demiryollarında ve deniz, göl ve akarsularda hareket halindeki taşıtlarda yapılan ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu’na tabi olmayan taşıma işleri girmektedir.

 

Bu yazımızda;  şoförlerin  mesai bitiminde ikametlerine götürülmesi veya seferde iken iş sözleşmesinin fesh edilmesi durumunda şoförlerin ikametlerine götürülmesi  şoförler yönünden büyük öneme sahiptir.

 

II- İŞVERENLERİN ŞOFÖRLERLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

 

A- İŞÇİLERİN YATACAKLARI YERE VEYA OTURDUKLARI YERE GÖTÜRÜLMESİ

 

Hareket halindeki taşıtlarda çalışan işçilerin günlük çalışmalarının oturdukları yer dışında sona ermesi halinde işveren, işçilerin oturdukları yere kadar gitmelerini veya yatacak yeri sağlamakla yükümlüdür (Yönetmelik md. 14). Örneğin, bir otobüs şoförünün Ankara-Adıyaman seferine çıktığını ve günlük çalışma süresinin sefer bitiminde sona erdiğini düşünelim. Şoförün  Adıyaman Tut ilçesinde ikamet ettiğini varsayalım.  İşveren böyle bir durumda işçiyi ikamet ettiği Tut’a gönderecek ya da Adıyaman da yatacak yer ayarlayacaktır. Bize göre; işçinin otobüs içerisinde yatmasının sağlanması vb. haller Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliğinin amaçlamış olduğu yatacak yer ayarlama ilkesine ters düşmektedir. Böyle bir uygulama da iş sağlığı ve güvenliğine uygun değildir([2]).

 

B- İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNDE İŞÇİNİN İKAMET ETTİĞİ YERE GÖTÜRÜLMESİ

 

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. maddesi ile 25. maddesinin I ve III numaralı bentleri uyarınca, işçinin iş sözleşmesinin oturduğu yer dışındaki bir yerde feshi halinde, sözleşmede başka bir hüküm yoksa, işveren işçinin oturduğu yere kadar gitmesini sağlamakla yükümlüdür (Yönetmelik md. 15).

 

Örnek: Şoför Mehmet Bey, A Firmasında otobüs şoförlüğü yapmaktadır. Konya ilinde ikamet etmektedir. Otobüste şoför olarak Konya- Antalya seferi sırasında Antalya otobüs terminalinde işveren tarafından haklı bir neden olmadan iş sözleşmesi fesh edilmiştir. Bu durumda işveren A firması Şoför Mehmet Beyi, Konya iline götürmek veya yol masrafını karşılamak durumundadır.

 

İş sözleşmesi işçi veya işveren tarafından 4857 sayılı Kanun’un 24 ve 25. maddelerinin 2. bendinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlığı altındaki hususlardan birisi ile fesh edilmişse işverenin işçiyi ikamet ettiği yere götürme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

 

Örnek: Şoför Ali Bey, B Firmasında otobüs şoförlüğü yapmaktadır. Afyon  ilinde ikamet etmektedir. Otobüste şoför olarak Afyon Ankara seferi sırasında Ankara otobüs terminalinde işveren tarafından 4857 sayılı Kanununun 25. maddesinin 2. bendinde yer alan “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” nedeniyle haklı olarak  iş sözleşmesi fesh edilmiştir. Bu durumda işveren B firması Şoför Mehmet Beyi, Afyon iline götürmek veya yol masrafını karşılamak durumunda değildir.

 

C- İŞVERENLERİN KAYIT VE BELGE TUTMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ

 

İşverenler düzenleyecekleri tablo ve cetvellerde;

 

. Her çalışma döneminde hareket halindeki taşıtlarda, işin yürütüm ve düzeninden sorumlu olan ile işveren veya işveren vekilini,

 

. Çalışma dönemini,

 

. İşin günlük başlayış ve bitiş saatlerini,

 

. Ara dinlenmesini ve günlük dinlenme zamanlarını,

 

. Hafta tatili günlerini

 

Göstermek, bunları idare büroları ile taşıtlarda bulundurmak, varsa 6356 sayılı Sendikalar Kanunu gereğince atanmış işyeri sendika temsilcisine bildirmekle yükümlüdürler (Yönetmelik md. 16).

 

III- YÖNETMELİK HÜKÜMLERİNE UYMAMANIN CEZASI

 

4857 sayılı İş Kanunu’nun 76. maddesinde belirtilen Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Süreleri Yönetmeliği hükümlerine uymayan işveren veya işveren vekiline aynı Kanun’un 104. maddesi gereğince 21.213 TL  para cezası uygulanır. Söz konusu idari para cezası 2025 yılı içindir. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince belirtilen ceza her yıl yeniden değerleme oranında artırılmaktadır.

 

IV- SONUÇ

 

Ulaşım araçlarında şoför ve yardımcı personel olarak çalışanların çalışma koşulları yönünden diğer iş kollarında çalışanlara göre önemli ölçüde farklılıklar göstermektedir.

Görüntülenme Sayısı