Yazar: Vedat İLKİ*

I- GİRİŞ

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul edilen Paris Prensipleri çerçevesinde kendi kurumsal yapısına uygun olarak Ulusal İnsan Hakları Kurumları (UİHK) oluşturmaktadır. Bu çerçevede Türkiye’de de 2016 yılında “Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK)” kurulmuştur(1).

TÜRKİYE İNSAN HAKLARI VE EŞİTLİK KURUMU KANUNU

Kanun Numarası: 6701 Kabul Tarihi: 06.04.2016 Yayımlandığı Resmî Gazete: Tarih: 20.04.2016 Sayı: 29690 Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5 Cilt: 57

30 Madde ve Geçici 1 madde ile 20.04.2016 yürürlüğe girmiştir.

II- EŞİTLİK KURUMU KANUNU

Kanun’un amacı; insan onurunu temel alarak insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, kişilerin eşit muamele görme hakkının güvence altına alınması, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada ayrımcılığın önlenmesi ile bu ilkeler doğrultusunda faaliyet göstermek, işkence ve kötü muameleyle etkin mücadele etmek olarak tanımlanmıştır.

Kanun’un Ayrımcılıkla ilgili ana hatları çizdiği 3. madde;

(1) Herkes, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada eşittir.

(2) Bu Kanun kapsamında cinsiyet, ırk, renk, dil, din, inanç, mezhep, felsefi ve siyasi görüş, etnik köken, servet, doğum, medeni hâl, sağlık durumu, engellilik ve yaş temellerine dayalı ayrımcılık yasaktır.

(3) Ayrımcılık yasağının ihlali hâlinde, konuya ilişkin görev ve yetkisi bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ihlalin sona erdirilmesi, sonuçlarının giderilmesi, tekrarlanmasının önlenmesi, adli ve idari yoldan takibinin sağlanması amacıyla gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

(4) Ayrımcılık yasağı bakımından sorumluluk altında olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri, yetki alanları içerisinde bulunan konular bakımından ayrımcılığın tespiti, ortadan kaldırılması ve eşitliğin sağlanması için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür.

TİHEK’in kurulmasıyla “insan haklarının korunması ve geliştirilmesi, ayrımcılıkla mücadele ve eşit muamele hakkı ile işkence ve kötü muameleye karşı mücadele ulusal önleme mekanizması” tek bir çatı altında birleştirilmiştir(2).

III- 4857 MADDE 5 VE EŞİTLİK KURUMU KANUNU

6 yıl önce hayatımıza giren bu kanunla birlikte özellikle birçok işveren açısından önem arz eden konuda ayrımcılık uygulanması halinde idari ara cezası da gündeme geldi.

17. Madde;

(5) 4857 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamına giren ayrımcılık iddialarına ilişkin başvurular, 4857 sayılı Kanun ve ilgili mevzuatında belirlenen şikâyet usulleri izlendikten sonra herhangi bir yaptırım kararı alınmadığı hâllerde yapılabilir.

Eşit davranma ilkesi Madde 5 –