Yazar: Çetin SONKAYA*

I- GİRİŞ

Yaşam biçimimizi değiştiren Koronavirüs salgını (Covid-19) doğaldır ki küresel ölçekte iş gücü piyasalarını da olumsuz etkilemektedir. Covid-19 salgınının iş gücü piyasalarında neden olduğu olumsuz etkileri bertaraf etmek üzere kanuni ve idari düzenlemeler yürürlüğe konmuş; işletmeler özelinde istihdam sürekliliğini sağlamak amacıyla çalışanların çalışma saatlerinin azaltılması başta olmak üzere pek çok tedbir uygulamaya alınmıştır.

İstihdam sürekliğinin sağlanması amacıyla alınan önlemlere ve iş sözleşmesi taraflarının gösterdikleri özveriye rağmen Covid-19 salgının olumsuz etkilerinin gecikmeli olarak iş sözleşmelerinin feshine zemin hazırlayacağı öngörülmektedir. Bu noktada usulsüz fesihlerin gerçekleşme olasılığı dikkate alınarak, mevzuat kaynaklı risklerin yönetimine katkı sağlamak üzere çalışmamızda; Covid-19 enfeksiyon etkenini vücudunda bulunduran işçilerin iş sözleşmelerinin 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinin (I) fıkrası işletilerek feshinin meşruiyeti senaryolar üzerinden somutlaştırılmaya çalışılacaktır.

II- 4857 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ İŞ İLİŞKİLERİNDE HAKLI FESİH

A- HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH

Haklı nedenle fesih hakkı, dürüstlük kuralları gereği iş ilişkisini sürdürmesi kendisinden beklenemeyecek tarafa belirli veya belirsiz süreli iş sözleşmesini derhal feshetme yetkisi veren, bozucu yenilik doğuran bir haktır. Sürekli borç ilişkileri yaratan iş sözleşmesinde ortaya çıkan bir durum nedeniyle bu ilişkiye devam etmek taraflardan biri için çekilmez hâle gelmişse haklı nedenle derhal fesih hakkı ortaya çıkar. Akdi ilişkiye devamın çekilmez (katlanılmaz) hâle gelip gelmediğinin ölçüsünü objektif iyiniyet, yani dürüstlük kuralları oluşturur([1]).

4857 sayılı İş Kanunu’nda haklı nedenle feshin tanımı yapılmamış, ancak işçi ve işveren açısından haklı nedenler ayrı ayrı sayılmıştır. İster belirli süreli, isterse belirsiz süreli bir iş sözleşmesi olsun, işçi ve işveren sırasıyla 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24 ve 25. maddelerinde belirtilen ciddi ve önemli nedenlerin varlığında sözleşmeyi derhal fesih yoluyla sona erdirebilir.

B- İŞVERENİN DERHAL FESİH HAKKI

4857 sayılı Kanun’un 25. maddesinde işveren açısından haklı fesih nedenleri; (1) sağlık nedenleri, (2) ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, (3) zorlayıcı sebepler (4) işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halleri olarak yapılan sınıflandırma ile dört grup halinde düzenlenmiştir.

Haklı fesihte dikkati çeken husus, derhal fesih hakkı olarak görülen “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller” grubunda Kanunda sayılan nedenlerin sınırlı tutulmamış olması, söz edilen hallerin benzerlerinin de derhal feshe yol açılabilecek olmasıdır([2]).

III- 4857 SAYILI KANUN KAPSAMINDAKİ İŞ İLİŞKİLERİNDE İŞVERENCE SAĞLIK NEDENLERİ İLE DERHAL FESİH

4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinin “Sağlık Sebepleri” başlıklı birinci fıkrasında üç ayrı haklı nedenle de…