Yazar: Gülşen CAN*

E-Yaklaşım / Mayıs  2023 / Sayı: 365

I- GİRİŞ

Finansman gider kısıtlaması 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 37. maddesiyle 01.01.2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11. maddesinin birinci fıkrasına eklenen (i) bendindeki düzenlemeye istinaden uygulanmaktadır. Finansman gider kısıtlaması, kurumlar vergisi mükellefi olup yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmeler hakkında uygulanır. Ancak finansman giderine dair kısıtlama kapsamına girenler yalnızca bu grup ile sınırlı değildir. Düzenleme, yabancı ve öz kaynaklar arasında kıyaslama gerektirdiğinden bilanço esasına tabi mükellefler için de geçerlidir.

Şirketlerin bilançolarında yer alan kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar içerisindeki “Kıdem Tazminatı Karşılığı”, “Maliyet Giderleri Karşılığı”, “Gider Tahakkukları Karşılığı” ve “Diğer Borç ve Gider Karşılıkları” başlıklı hesaplarına ait tutarların finansman gider kısıtlamasının hesabında dikkate alınması hususu yazımı içerisinde incelenecektir.

II- FİNANSMAN GİDER KISITLAMASI UYGULAMASI

Bilindiği üzere 6322 sayılı Kanunla kanunen kabul edilmeyen giderlerin düzenlendiği Gelir Vergisi Kanunu’nun 41/9. maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11/1-(i) maddesine eklenen finansman gider kısıtlaması, finansman gider kısıtlama oranının Cumhurbaşkanı tarafından bugüne kadar belirlenmemesi nedeniyle uygulama alanı bulmamıştı. Ancak söz konusu oran 04.02.2021 tarih ve 31385 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 01.01.2021 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi kazançlarına uygulanmak üzere % 10 olarak belirlenmiştir.

Gerçek usulde vergilendirilen ve bilanço esasına göre defter tutan ticari kazanç ve zirai kazanç sahibi gelir vergisi mükellefleri ve kanunda belirtilen kurumlar (kredi kuruluşları, finansal kuruluşlar, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri) haricinde olan ve bilanço esasına göre defter tutan kurumlar vergisi mükelleflerinden yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşanlar finansman gider kısıtlamasına tabi bulunmaktadır. Uygulamanın kapsamı dışında tutulan kurum ve kuruluşlar; 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu kapsamında faaliyet gösteren emeklilik şirketleri, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamında Türkiye’de kurularak faaliyette bulunan mevduat, katılım, yatırım ve kalkınma bankaları ile genel merkezi yurt dışında bulunan aynı nitelikteki kuruluşların Türkiye’deki şubeleri/finansal holding şirketleri, faaliyete 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu kapsamında bulunan reasürans ve sigorta şirketleri, 6361 sayılı Kanun’un ilgili maddelerine uygun şekilde faaliyetlerini gerçekleştiren faktöring, kiralama ve finansman şirketleri, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında faaliyette bulunan şirketler ve işletme hesabı esasına tabi mükellefler şeklinde sıralanabilir.

Finansman gider kısıtlaması kapsamında;

·        Gelir Vergisi Kanunu’nun 41. maddesinin birinci fıkrasının (9) numaralı bendi hükümlerine göre, kullanılan yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan işletmelerde, aşan kısma münhasır olmak üzere, yatırımın maliyetine eklenenler hariç, işletmede kullanılan yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurları toplamının % 10’unun gider olarak indirilmesi kabul edilmeyecektir.

·        Yine Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 11. maddesinin birinci fık…