Asgari Ücret, Kurum Kazançları ve Kur Korumalı Mevduat Hesaplarında Vergi Düzenlemeleri, Dezavantajlı Toplum Kesimlerine Yansımaları, Analizi ve Öneriler

[responsivevoice_button voice="Turkish Male" buttontext="Makaleyi Sesli Dinle"]

Yazar: Mustafa ÇOLAK*

Yaklaşım / Şubat 2022 / Sayı: 350

I- GİRİŞ

2022 yılı Asgari Ücret Tespit Komisyonunun yaptığı çalışmalar neticesinde, asgari ücret üzerinden alınan gelir ve damga vergisinin kaldırılması, böylelikle uygulanamaz hale gelen asgari geçim indiriminin de yürürlüğüne son verilmesi benimsenmiş ve bilahare yapılan Kanuni düzenleme ile hayata geçirilmiştir.

Yapılan düzenleme, asgari geçim seviyesi altında hayatını sürdürme durumunda olan özellikle ücretli kesim açısından yerinde ve adil bir çözüm olarak belirginleşmektedir.

Bununla beraber, asgari geçim indiriminde ücretlinin dikkate alınan ailevi durumu, bakmakla yükümlü olduğu çocuk sayısı, engellilik halleri gibi önemli temel hususlar, gözardı edilmektedir.

Öte yandan yatırımcıları kur hareketlerinden korumayı ve belli bir getiriyi garanti altına almayı hedefleyen yeni finansal araç, kur korumalı mevduat hesaplarına sağlanan vergi avantajı da ikinci belirtilmesi ve ele alınması gereken konu başlığını oluşturmaktadır.

Son bir başlık ise ihracat ve üretim işletmeleri için getirilmesi planlanan kurumlar vergisi indirim düzenlemesi ayrı bir Kanun teklifi(1) ile önerilmektedir.

Bu çerçevede gündemdeki vergi istisnası veya avantajlarının, eşitler veya toplumsal dezavantajlı gruplar arasında gözetemediği adalet ilkesinin sonuçlarının birlikte analizi ve daha kapsayıcı bir bakış açısı ile öneri ve değerlendirmelerimize yer verilecektir.

II- ÜCRET VERGİLEMESİNDE DİKKATE ALINAN SOSYAL İNDİRİMLER

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na göre ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir.

Vergi, gelirin gerçek ve safi tutarı üzerinden alınmakta ve brüt tutar üzerinden yapılan sosyal sigorta primleri, işsizlik sigortası primi, hayat/şahıs sigorta primleri, sendika aidatları ile engellilik indirimi temel indirim kalemlerini teşkil etmektedir.

Bunlardan engellilik indirimi uygulamasında, çalışma gücünün asgari % 80’ini kaybetmiş bulunan hizmet erbabı birinci derece engelli, asgari % 60’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ikinci derece engelli, asgari % 40’ını kaybetmiş bulunan hizmet erbabı ise üçüncü derece engelli sayılmakta ve elde ettikleri ücret gelirlerinden belirlenen aylık engellilik indirimi tutarları indirilmektedir.

2022 yılında elde edilecek ücret gelirlerinde dikkate alınacak engellilik indirimi aylık tutarları şöyledir:

– Birinci derece engelliler için (2.000 TL),

-İkinci derece engelliler için (1.170 TL),

– Üçüncü derece engelliler için (500 TL)

Bu indirimden bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan hizmet erbabı da yararlanmaktadır.

Asgari geçim indiriminde ise, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan asgari ücretin yıllık brüt tutarına;

Yazının Tamamı İçin Abone Olun