Yazar: Ufuk ÜNLÜ*

E-Yaklaşım / Haziran 2024 / Sayı: 378

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-g maddesinde “hisse senedi” ile ilgili özel bir hüküm yer almakta, 17/4-r maddesinde ise “iştirak hisseleri” ile ilgili genel bir hüküm bulunmaktadır. Esasında, iştirak hisseleri, hisse senetlerini de kapsayan genel bir kavramdır ve gerçek veya tüzel kişilerin başka bir kurumun veya şirketin sermayesine katılma payı olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamda, anonim şirketlerin hisse senetleri (pay senetleri), limited şirketlere ait iştirak payları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları ve iş ortaklıkları ile adi ortaklıklara ait ortaklık payları, iştirak hissesi olarak ifade edilir.

Bu çalışmada, aynı kuruma ait olup farklı tarihlerde iktisap edilen iştirak hisselerin bir kısmının sonradan satılması halinde, satışa ilişkin kazancın tespitinde hangi yöntemin uygulanacağı belirtilecektir.

II- İŞTİRAK HİSSESİ

İşletmenin doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine katılmak üzere edindiği hisse senetleri veya ortaklık payları “iştirak” olarak adlandırılmaktadır. İştirak hisselerinin satışından elde edilen kazancın tespitinde ve vergilendirilmesinde farklı düzenlemeler mevcuttur.

İştirak hisseleri deyimi menkul değerler portföyüne dâhil tam mükellef kurumlara ait hisse senetleri ile ortaklık paylarını ifade etmektedir. Buna göre iştirak hisseleri;

. Anonim şirketlerin hisse senetleri (Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan yatırım ortaklıkları hisse senetleri dâhil),

. Limited şirketlere ait iştirak payları,

. Eshamlı komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları, 

. İş ortaklıkları ile adi ortaklıklara ait ortaklık payları

Kollektif şirket ortakları ile komandit şirketin komandite ortakları tüzel kişiliği bulunmadığından, kurumların bu ortaklık hisselerini edinmeleri halinde iştirak hissesi istisnası geçerli olmamaktadır. Ayrıca Sermaye Piyasası Kurulunun düzenleme ve denetimine tabi fonların katılma belgeleri ise iştirak hissesi olarak kabul edilmemektedir. Buna karşın kurucu ve intifa hisse senetleri ile rüçhan hakkı senetleri istisna kapsamındadır