Yazar: Özdem SATICI TOPRAK*

E-Yaklaşım / Haziran 2024 / Sayı: 378

I- GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan ticaret şirketlerinden olan anonim şirketlerde sermaye miktarı belirli olup paylara bölünmüştür. Söz konusu paylar hamiline yazılı olabileceği gibi nama yazılı olarak da temsil edilebilir. Anılan Yasa’daki istisnalar hariç olmak üzere anonim şirketlerde payın senede bağlanması zorunlu değildir. Ancak payın senede bağlı olup olmaması devrine ilişkin işlemleri etkileyici sonuçlar doğurur. Zira hamiline yazılı senetlerin devri zilyetliğin geçirilmesiyle devir olurken, nama yazılı senetlerin devri pay bedellerinin ödenmiş olup olmamasına göre değişir. Benzer şekilde herhangi bir senede bağlanmamış payların devri de kendine özgü kurallar taşır.

II- ANONİM ŞİRKETLERDE PAY

A- TANIMI

Anonim şirketlerde sermaye paylara bölünmüş olup her pay sahibi şirkete taahhüt ettiği sermaye borcunu yerine getirmekle mükelleftir (TTK Md.329/1, 480/1). Dolayısıyla, pay esas sermayenin ekonomik değer taşıyan bir parçasıdır. Diğer bir ifadeyle sermaye şirketlerinin devredilebilir hukuki işleme konu edilebilir olan küçük birimleri pay kavramını ifade etmektedir.

B- TEMSİLİ

Anonim şirketlerde bedeli tamamen ödenmiş paylar için hamiline yazılı senetler, bedeli tamamen ödenmiş veya ödenmemiş paylar için nama yazılı senetler çıkarılabileceği gibi paylar senetsiz olarak da temsil edilebilir (TTK Md.484/1-2). Bununla birlikte senede bağlanmamış paylar da senetli paylar gibi devir, rehin, intifa, haciz gibi her çeşit işlemin konusu yapılabilir.

Bu şirketlerde hamiline yazılı payların senede bağlanması zorunludur. Buna göre hamiline yazılı payların bedelinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren yönetim kurulu üç ay içinde pay senetlerini bastırıp pay sahiplerine dağıtır (TTK Md.486/2). Bu süre hamiline yazılı payların bedellerinin tamamen ödendiği tarihten başlar. Nama yazılı senetlerde ise bu zorunluluk talep koşuluna bağlanmıştır. Bu bağlamda anonim şirketlerde azlığın([3]) talebi halinde nama yazılı pay senedi bastırılıp tüm nama yazılı pay senedi sahiplerine dağıtılması gerekir (TTK Md.486/3).