Yazar: Fırat İNSEL*
I-
GİRİŞ
Toplumsal
yapının tüm alanlarında olduğu gibi vergilendirme ilişkisinde de barış ve huzur
ortamının sağlanması önemlidir. Barış ve huzur ortamının sağlanabilmesi amacıyla
vergilendirme ilişkisinin tarafları arasında ortaya çıkan uyuşmazlıkların kısa
sürede, yapıcı ve adaletli bir şekilde çözümlenmesi gerekmektedir. Bu amacı
gerçekleştirmede uzlaşma müessesesinin katkısı diğer idari çözüm yollarına nazaran
çok daha fazladır. Vergi uyuşmazlıkları; mevzuattan, vergi idaresinden ve mükelleften
kaynaklanan nedenlerle ortaya çıkabilmektedir. Vergilendirmenin tarafları olan
devlet ile mükelleflerin de isteği vergi uyuşmazlıkların bir an önce çözümlenmesidir.
Vergi uyuşmazlıklarının çözümlenmesinde bazı idari ve yargısal çözüm yollarından
yararlanılabilmektedir. En yaygın olarak kullanılan idari çözüm yollarından
birisi de uzlaşma müessesesidir.
Vergilendirme süreci içerisinde,
mükellef veya ceza muhatabı ile vergi idaresi arasında farklı nedenlerle bazı
uyuşmazlıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu uyuşmazlıkların çözümlenmesinde Türk
vergi hukukunda idari ve yargısal çözüm yolları kullanılmaktadır. Barışçıl
çözüm yolu olarak da ifade edilen idari çözüm yolları, vergi uyuşmazlıklarının
daha kısa sürede çözümlenmesini sağlamaktadır. Ayrıca idari çözüm yolları
sayesinde kamu alacağı daha hızlı bir şekilde hazineye intikal etmekte;
yargısal çözüm yollarında ise idari çözüm yollarına nazaran bu alacaklar daha
uzun bir sürede hazineye intikal etmektedir.
Makalemizde Vergi Usul Kanunu’nda
uzlaşma müessesinin 7338 sayılı Kanun kapsamında değişikleri ve değişiklik
öncesi ile karşılaştırarak irdeleyeceğiz.
II-
7338 SAYILI KANUN KAPSAMINDA UZLAŞMA MÜESSESİNDE DEĞİŞİKLİKLER
Usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları
27 Mart 2018 tarihine kadar tarhiyat öncesi uzlaşmanın kapsamında bulunuyordu.
Bu cezalar tarhiyat sonrası uzlaşmanın kapsamı dışında kaldığından, vergi
mükellefleri adlarına kesilen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için
tarhiyat öncesi uzlaşmaya başvuruyorlar ve büyük bir çoğunlukla da uzlaşmaya
varıyorlardı.
Ancak, 7103 sayılı Kanunla usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları 27 Mart 2018 tarihinden itibaren tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkarıldı. Yani, 27 Mart 2018 tarihinden itibaren usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için uzlaşma yolu tamamen kapatıldı.
Bu defa, 14 Ekim’de TBMM Genel Kurulu’nda
kabul edilerek yasalaşan ve 15 Ekim’de imzalanmak üzere Sayın Cumhurbaşkanımıza
gönderilen “7338 sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile usulsüzlük ve özel usulsüzlük
cezaları hem tarhiyat öncesi hem de tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına
alınıyor.
Hemen belirtelim, 7338 sayılı Kanun,
Cumhurbaşkanımızın imzalaması ve Resmi Gazete’de yayınlanmasını müteakip
yürürlüğe girecek.
· 213 sayılı Vergi Usul Kanunu md. 376
DÜZENLEMENİN ÖNCEKİ HALİ
2.
Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergiyi veya vergi farkını
ve vergi ziyaı cezasının %75’ini, bu Kanun’un ek 8. maddesinin birinci fıkrasının
(1) numaralı bendinde yer alan ödeme süreleri içinde öderse üzerinde uzlaşılan
cezanın %25’i, indirilir.