6356 Sayılı Kanun Kapsamında Sendika Yöneticileri ve İşyeri Temsilcileri (E-Yaklaşım)

[responsivevoice_button voice="Turkish Male" buttontext="Makaleyi Sesli Dinle"]

Yazar: Mahmut ÇOLAK*

E-Yaklaşım / Mart 2022 / Sayı: 351

I- GİRİŞ

Bu çalışmamızda sıkça işverenlerce sorulan; sendika yöneticisi seçilen ya da işyeri temsilcisi olan işçilerin hangi haklara sahip olduğu, sendika yöneticisi seçilen işçiye hangi işlemin yapılması gerektiği, sözleşmelerinin ne şekilde bırakılacağı (askıya alınması/işten çıkışı/ücretsiz izin), eksik gün kodunun ne olacağı, sendika yöneticisi seçilen işçiye kıdem tazminatı ödenmesini zorunluluğu, sendika yöneticisi seçilen işçinin iş sözleşmesinin sona erip ermeyeceği, sendika yöneticisi seçilen işçilerin görevlerinin bitmesi durumunda işlerine geri dönüp dönemeyeceği, kıdem tazminatı alıp almamasının bu durumu değiştirip değiştirmeyeceği, işyeri temsilcisinin hangi izin haklarına sahip olduğu, işverenin sendika işyeri temsilcisine hangi durumda izin vermek zorunda olduğu, sendika işyeri temsilcisi izinlerinin ne şekilde belirlendiği, sendika işyeri temsilcisinin çalışma yerini değiştirilip değiştirilemeyeceği gibi konular 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 8, 23, 24, 27 ve Geçici 5. maddeleri kapsamında değerlendirilecektir.

II- SENDİKA YÖNETİCİLERİ İLE İLGİLİ HUSUSLAR

Sendika Yöneticisi; 6356 sayılı Kanun’un 2. maddesinde “yönetici”

Aslında sendika yöneticisini iki şekilde değerlendirmek mümkündür. O da, sendika yöneticileri çalıştıkları işyerlerinden ayrılıp iş akdini askıya alabileceği gibi çalıştıkları işyerlerinden ayrılmayıp çalışmasını sürdürebilir.

Birinci durumda olanlara profesyonel sendikacı diyebiliriz. Bunlar, sendikal faaliyette bulunmak üzere işyerinden ayrılan ve bunun karşılığında sendikadan belirlenen bir tutarda ücret alan kişilerdir.

İkinci durumda olanlara amatör sendikacı diyebiliriz. Bunlar, sendikalar faaliyetlerini işyerinden ayrılmadan çalışmaya devam eden kişilerdir.

Sendika yöneticilerinin ücretleri ve bununla ilgili usul ve esaslar, sendika ve konfederasyonların tüzüklerinde belirlenir.

Sendika veya konfederasyonda yönetici olduğu için çalıştığı işyerinden ayrılan işçinin iş sözleşmesi askıda kalır.

Yönetici dilerse işten ayrıldığı tarihte iş sözleşmesini bildirim süresine uymaksızın veya sözleşme süresinin bitimini beklemeksizin feshederse kıdem tazminatına hak kazanır.

Yönetici, yöneticilik süresi içerisinde iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı fesih tarihindeki emsal ücret üzerinden hesaplanır.

Mevcut işlerinden ayrılarak iş sözleşmesi askıya alınan sendika yöneticileri hakkında 5510 sayılı Kanun’un 4. maddesinin ikinci fıkrası hükmünde yer alan “birinci fıkranın (a) bendi gereği sigortalı sayılanlara ilişkin hükümler işçi sendikaları ve konfederasyonları ile sendika şubelerinin başkanlıkları ve yönetim kurullarına seçilenler hakkında da uygulanmaktadır” hükmü çerçevesinde sendika ve konfederasyon yönetim kuruluna seçilen sendika yöneticileri, sendika/konfederasyon tarafından 4/1-a (SSK) kapsamında bildirimi yapılacak, mevcut işyerinden ise herhangi bir bildirim yapılmayacak, sadece yöneticilik görevinde bulunduğu sürece iş sözleşmesi askıda kalacaktır.

İşyerlerinden ayrılmadan bu görevlerini sürdürenler işyerlerindeki çalışmalarından dolayı sigortalı sayıldıklarından bu kapsamdakilerin bildirimlerinin çalıştıkları işyerleri tarafından yapılmaya devam edilecektir.

Görüntülenme Sayısı