Yazar: Kerim DEMEZ*

E-Yaklaşım / Aralık 2023 / Sayı: 372

I- GİRİŞ

Son dönemlerde özellikle İnstagram başta olmak üzere sosyal medya platformları üzerinde ücretsiz işbirliği, ücretsiz reklama etiketli postlar ile sıkça karşılaşılmaktadır. Yazımızda bu durum, Gelir Vergisi Kanunu ve Katma Değer Vergisi Kanunu kapsamında değerlendirilecek olup bu işlemlerin vergiye tabi olup olmadığı değerlendirilecektir.

II- SOSYAL MEDYA PAYLAŞIMLARINDA YER ALAN ÜCRETSİZ İŞBİRLİĞİ/REKLAM NEDİR?

İşletmeler ve markalar, popüler/fenomen sosyal medya kullanıcıları ile işbirliğine giderek, ürünlerinin ve işletmelerinin tanıtımını yaparak geniş müşteri kitlelerine ulaşmayı hedeflemektedir. Bu tür işbirliklerinde sosyal medya kullanıcılar (içerik üreticiler) kişisel sayfalarında işletme ve ürün tanıtımı yaparak takipçilerine bu ürünü ve/veya işletmeleri önerirler.

İşletme ve markalar ile sosyal medya içerik üreticileri arasında yapılan işbirlikleri, ücretli, ücretsiz, ürün takaslı şeklinde olabilmektedir. Ücretli işbirliği taraflarca belirlenen bir bedel karşılığı iken “ürün takaslı işbirliklerinde” markalar içerik üreticilerine ürün göndererek bu ürünlerin tanıtımını yapılmasını istemekte ve bu ürünler içerik üreticilerin tasarrufuna geçmektedir. Ücretsiz işbirliğinde ise bedel alınmadan işletme/mekan ve ürün tanıtımı yapılmakta ve takipçi sayısının artırılması amaçlanmaktadır.

Sosyal medya içerik üreticileri, paylaşımlarında işbirliklerine ilişkin ücretli işbirliği veya ücretsiz işbirliği etiketleri kullanmaktadır. Ücretsiz işbirliği etiketi ile yapılan paylaşımlarının, takipçilere verdiği ilk izlenim, sosyal medya içerik üreticisinin bu işbirliği kapsamında belli bir bedel almamasıdır.

III- YASAL DÜZENLEMELER

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 1. maddesi ile bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı gelir olarak tanımlanmış ve gerçek kişilerin gelirlerinin gelir vergisine tabi olduğu belirtilmiş, devamı olan 2. maddede gelire giren kazanç ve iratların ticari kazanç, zirai kazanç, ücretler, serbest meslek kazançları, gayrimenkul sermaye iratları, menkul sermaye iratları ve diğer kazanç ve iratlar olduğu ve aksine bir hüküm olmadıkça gelirin tespitinde bu kazanç ve iratların gerçek ve safi miktarları nazara alınacağı hüküm altın alınmıştır.

Aynı Kanun’un; 7. maddesi ile, Her türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançların ticari kazanç olduğu, ticari kazancın Vergi Usul Kanunu hükümlerine ve bu Kanunda yazılı gerçek (Bilanço veya işletme hesabı esası) veya basit usullere göre tespit edileceği belirtilmiştir.

Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfında işletme sahip ve sahiplerince işletmeye ilave olunan değerler bu farktan indirilir, işletmeden çekilen değerler ise farka ilave olunur.

İşletme hesabına göre ticari kazanç ise, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki müspet farktır.

Gerek bilanço esasına göre gerekse işletme esasında göre ticari kazancın tespitinde Vergi Usul Kanunu’nun değerlemeye ait hükümleri ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 40 ve 41. madde hükümleri uygulanır.

Gelir Vergisi Kanunu ile bazı kazanç ve iratlar için istisnalar getirilmiştir. Bunlardan bir tanesi de sosyal medya içerik üreticileri ile mobil uygulama geliştiricileri için getirilen kazanç istisnasıdır. Nitekim 16 Ekim 2021 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7338 sayılı Bazı Vergi Usul Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 2. maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’na sosyal medya içerik üreticiliği ile mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinde kazanç istisnası başlıklı Mükerrer 20/B maddesi eklenmiştir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20/B madde hükmü ile internet ortamındaki sosyal ağ sağlayıcıları üzerinden metin, görüntü, ses, video gibi içerikler paylaşan sosyal içerik üreticilerinin bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar ile akıllı telefon veya tablet gibi mobil cihazlar için uygulama geliştirenlerin elektronik uygulama paylaşım ve satış platformları üzerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Bu istisnadan faydalanabilmek için Türkiye’de Kurulu bir bankadan hesap açılması ve tüm gelirlerin bu hesap üzerinden tahsil edilmesi şarttır. Elde edilecek gelir üzerinden hesabın bulunduğu banka tarafından % 15 oranında kesinti yapılarak beyan edilip ödenecektir.

Kazanç toplamları GVK 103. maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı (2023 yılı için 1.900.000,00 TL) aşanlar bu istisnadan faydalanamaz.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1. maddesi ile katma değer vergisine tabi işlemler sayılmıştır. Madde hükmünde Türkiye’de ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin katma değer vergisine tabi olduğu belirtilmiştir.

Aynı maddenin devam kısmında ticarî, sınaî, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanununda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edileceği hüküm altına alınmıştır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nda teslim, teslim sayılan haller, hizmet ve hizmet sayılan haller için tanımlanmaya gidilmiştir. Özetle bir mal üzerindeki tasarruf hakkının malik veya onun adına hareket edenlerce alıcıya veya adına hareket edenlere devredilmesinin teslim olduğu, vergiye tabi malların her ne suretle olursa olsun işletmeden çekilmesi teslim sayılan hal, teslim ve teslim sayılan haller ile mal imalatı dışında kalan işlemler hizmet olarak tanımlanmıştır. Hizmet kapsamındaki işler; bir şeyi yapmak, işlemek, meydana getirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlanmak, değerlendirmek, kiralamak, bir şeyi yapmayı taahhüt etmek gibi şekillerde gerçekleşebilir.

Vergiye tabi bir hizmetten, işletme sahibinin, işletme personelinin veya diğer şahısların karşılıksız yararlandırılması Katma Değer Vergisi kanununa göre hizmet sayılmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nda olduğu gibi Katma Değer Vergisi Kanunu’nda da bir takım istisnalar bulunmaktadır. Nitekim Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20/B maddesi paralelinde Katma Değer Vergisi Kanunu&rsq…