Yazar: Ferhat FAHRAN*

E-Yaklaşım / Eylül 2023 / Sayı: 369

“Bilgisizlik, İnsanın Gönül Rızasıyla İstediği Bir Talihsizliktir.” CİCERO

I- GİRİŞ

7194 sayılı Dijital Hizmet Vergisi İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Gelir Vergisi Kanunu’nun “İndirilecek Giderler” başlıklı 40. ve “Mesleki Giderler” başlıklı 68. maddelerinde önemli değişiklikler yapılmıştır. Söz konusu düzenlemeler 01.01.2020 tarihinden itibaren başlayan vergilendirme dönemi gelir ve kazançlarına uygulanmak üzere 07.12.2019 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Öte yandan bu yasal değişiklikler, safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesine atıf yapan 6. maddesine göre, şirketlerin aktiflerine kayıtlı binek otomobiller içinde geçerli olacaktır.   

Aşağıda ayrıntılı olarak açıklayacağımız üzere, 7194 sayılı Kanun’un 13 ve 14. maddelerinin parantez içi hükümlerinde; iktisadi işletmelerin aktiflerine ve serbest Meslek Kazanç sahibi mükelleflerin defterlerine kaydedilen binek otomobillere ilişkin amortisman ayrılmasında; ÖTV ve KDV’nin giderlere veya maliyete atılması tercihine bağlı olarak değişen, Kanun tarafından belirlenmiş tutarsal sınırlar esas alınmıştır. Bu sınırların aşılmasına isabet eden ayrılan amortisman tutarları, K.K.E.Gid.olarak işlem görecektir.

Yasa’da belirlenen binek otomobilin aktifleştirilmesi sırasında dikkate alınacak bu sınırlamalar; her yıl 7194 Sayılı Kanun’un 19. maddesi uyarınca, GVK’nun Mükerrer 123. maddesinde yapılan düzenlemelere istinaden, YENİDEN DEĞERLEME ORANINDA artırılacaktır.

Öte yandan, VUK’na 7338 Sayılı Kanunla eklenen Geçici 33. maddesiyle, 2021 Yılında, VUK Mükerrer 298. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmesiyle uygulanması gereken enflasyon düzeltmesi 2024 yılına ertelenmiştir. Buna göre, 31.12.2023 bilançosu başlangıç düzeltmesine esas olmak üzere, enflasyon düzeltmesi 2024 yılında uygulanacaktır. Görülüyor ki, 2024 yılında uygulanacak enflasyon düzeltmesi için, 31.12.2023 tarihli bilanço başlangıç bilançosu olarak düzeltmeye tabi tutulacaktır. Nitekim, 5024 Sayılı Kanunla değişik VUK Mükerrer 298 ve Geçici 25. maddelerine ilişkin hükümlerde, 31.12.2003 tarihli bilançonun başlangıç bilançosu olarak enflasyon düzeltmesine tabi olacağı belirtilmiştir.

2021 yılında uygulanması gereken, ancak 7338 sayılı Kanunla 2024 yılına ertelenen enflasyon düzeltmesi nedeniyle, taslak Tebliğ olarak kalmaya devam eden enflasyon düzeltmesi Tebliğinde, 5024 sayılı Kanunla değişik VUK Mükerrer 298 ve Geçici 25. maddelerin ve VUK 328, 337 ve 338 Seri No.lu Tebliğlerin, 9,11 ve 17 No.lu sirkülerin aynen geçerliliğini koruduğu belirtilmiştir. Bu nedenle, gerek örnek olaylardaki hesaplamalarımızda, gerekse değerlendirmelerimizde, söz konusu mevzuat esas alınmıştır.

Makalemizde, 7194 Sayılı Kanun yürürlüğe girdikten sonra iktisap edilen bir binek otomobilin, tercih durumuna göre ayrılan yasal olan ve kanunen kabul edilmeyen gider olarak kabul edilen amortismanların enflasyon düzeltmesinde sonuçları tartışılarak, tercihin ne olması gerektiğinin tespitine çalışılacaktır.

II- BİNEK OTOMOBİLİN İKTİSABINDA, TERCİH DURUMLARINA GÖRE AKTİFE KAYDI VE AMORTİSMAN AYRILMASI

Açıklamalarımızı örnek olaylar üzerinden somutlaştırmak, makalemizin konusunun anlaşılmasına katkıda bulunacaktır.