Yazar: Ahmet ŞENGÜL*

E-Yaklaşım / Haziran 2023 / Sayı: 366

I- GİRİŞ

Serbest muhasebeci mali müşavirlerin mükelleflerine, çalışanlara, devlete, yatırımcılara ve kendileri ile halka karşı sorumlulukları mevcuttur. Bu mesleğin doğru yapılmaması, ülke ekonomisini, pazarı, gelecek planlamalarını etkilemektedir. Bu nedenle muhasebecilik mesleğine ilişkin hukuki kuralların ve cezai yaptırımların hem meslek mensupları, hem mükellefler hem de toplum tarafından bilinmesi gerekmektedir. Bu çalışmada serbest muhasebeci mali müşavirlerin hukuki ve cezai sorumluluklarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amacın gerçekleşmesi için literatür taraması, mevzuat incelemesi ve örnek karar araştırması yapılmıştır. Araştırma neticesinde hukuki düzenlemelerin ve yaptırımların sürekli güncellenmesi, denetimlerin ve serbest muhasebeci ve mali müşavirlerdeki sorumluluk bilincinin arttırılması gerektiği sonucuna varılmıştır. En ağır cezaların mesleki özensizlikten kaynaklandığı da ulaşılan sonuçlar arasındadır.

Muhasebecilik mesleği sayesinde organizasyon, bireyler ve devlet arasında bağ kurulmaktadır. Muhasebeciliğin olmaması halinde çalışanların, yatırımcıların, ortakların ve paydaşların istikrarlı bilgiye erişmesi mümkün değildir. Benzer şekilde bu tarafların gerçekçi gelecek planları yapması, hedefler koyması ve organizasyona sadakat geliştirmesi de mümkün olmayacaktır. Muhasebecilik, devlet, organizasyon ve organizasyonla ilişkili kişilerin yanı sıra topluma karşı da sorumluluk sahibi olunması anlamına gelmektedir. Doğru yerleştirilmemiş muhasebecilik sistemlerinin, vergi toplama konusunda problemleri de beraberinde getireceği bilinmelidir. Bu durum doğrudan toplum düzenini ve refahını etkilemektedir. Çünkü devletlerin ekonomik politikalarının temelinde vergilerin doğru toplanması bulunmaktadır.

Muhasebecilik mesleği, tüm ekonomik birimlerin stratejik karar alma aşamasında gereken bilgileri derleme amacına da hizmet etmektedir. Muhasebecilik; bir ülkenin başka bir ülke ile yaptığı ticari faaliyetlerin sorunsuz devam etmesi, yatırımcıların pazara ilgi göstermesi, müşterilerin şirketlere güvenmesi, çalışanların işyerlerine sadakatle bağlanması ve toplumsal huzurun devam edebilmesi gibi pek çok fayda sağlamaktadır.

Muhasebecilerin hesap yapma yeteneğinin yanı sıra vicdani muhakeme yeteneklerinin de gelişmiş olması şarttır. Ayrıca bu kişiler grup çalışmasına uygun, geçmişi bilen, anlayan ve geçmişe bakarak gelecek için çıkarımlar yapabilen, iletişim becerileri güçlü kişiler olmalıdır. Mesleki teknik bilgi, muhasebecilik mesleğini hakkıyla yapmak için yeterli değildir. Meslek mensupları, hukuki sınırları belirsiz olan etik konularda da kendilerini geliştirebilmelidir. Bu kişiler yenilikleri takip etmeli, en uygun programları seçebilmeli, kullanabilmeli ve zamanlama becerisini sürekli olarak geliştirmelidir. Bu itibarla muhasebe, 21. yüzyılın en önemli kaynağı olan bilginin çıktığı başlıca birimlerden biridir. İşte bu nedenler, muhasebecilik ve mali müşavirlik mesleğinin yoğun bir eğitim ve kurallar bütününün bilincine varmak gerekliliğini doğurmaktadır.

Bu çalışmanın temel amacı, muhasebeciliğin hukuka uygun bir şekilde yapılmaması halinde ilgili düzenlemelere göre hangi sorumlulukların altına girileceğini açıklamak ve mesleğin hukuki, etik ve ahlaki kurallarını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, Giriş bölümünü müteakip ikinci bölümde serbest muhasebeci mali müşavirlik mesleğinin genel çerçevesi çizilmiştir. Bu bağlamda, muhasebecilik mesleğinin yerine getirilebilmesi için gereken şartlar ile suçun önlenmesi konusunda muhasebecilik mesleğinin rolü incelenmiştir.

Çalışmanın üçüncü bölümünde, konuyla ilgili literatür taramasına yer verilmiştir.