Yazar: Murat ARAZ*

E-Yaklaşım / Mart 2023 / Sayı: 363

I- GİRİŞ

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun’un([1]) 85. maddesine göre kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar Kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ile bankalar tarafından ihale mevzuatına göre yaptırılan işlerden ve özel nitelikteki inşaat işlerinden dolayı bu işleri yapan işveren tarafından yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığı Kurum’ca araştırılmaktadır. Asgari işçilik uygulaması olarak adlandırılan bu uygulama 1994 yılında başlamıştır.

Bu doğrultuda, özel bina inşaatları da söz konusu uygulamaya tabi olup çalışmamızda uygulamayı özel bina inşaatları özelinde anlatmaya çalışacağız.

II- ÖZEL BİNA İNŞAATLARINDA İLİŞİKSİZLİK BELGESİ

Adı geçen Kanun hükmünün birinci fıkrasına göre işverenin, işin emsaline, niteliğine, kapsam ve kapasitesine göre işin yürütümü açısından gerekli olan sigortalı sayısının, çalışma süresinin veya prime esas kazanç tutarının altında bildirimde bulunduğunun tespiti halinde, işin yürütümü açısından gerekli olan asgarî işçilik tutarı; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili meslek veya kamu kuruluşlarının görüşü gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilmekte ve bahse konu tespitler, Kurumun denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurları tarafından yapılmaktadır.

İlgili Kurum olan Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) konu hakkında yayınlamış olduğu 2011/13 sayılı Genelgesi’nde belirtilen hususlar doğrultusunda özel bina inşaatlarında ilişiksiz belgesine dair detaylar şu şekildedir:

Gerçek veya tüzel kişiler ile tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan özel nitelikteki inşaat işyerleri hakkında ünitece yapılacak araştırma; inşaat maliyetine Kurum’ca([2]) yayımlanan tebliğ ile belirlenen asgari işçilik oranının %25 eksiği uygulanmak suretiyle yapılmaktadır.

Bina maliyeti, belediyeler, valilikler ve ruhsat vermeye yetkili diğer makamların ilgili SGK birimine vermiş olduğu inşaatın ruhsatnamesinde yazılı bulunan, ruhsatnamesi yoksa ilgili SGK birimince tespit edilecek yüzölçümü ile birim maliyet bedelinin çarpımı suretiyle bulunacak tutar üzerinden hesaplanmaktadır. 

Yapılacak hesaplamada Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca tespit edilerek Resmi Gazete’de yayımlanan birim maliyet bedelleri esas alınmakta olup söz konusu birim metrekare maliyet bedellerine adı geçen bakanlığın internet sitesinden ulaşılabilmektedir. Bununla birlikte, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca Resmi Gazete’de yayımlanan Tebliğde belirtilmemiş olan inşaata ait birim maliyet bedeli, Tebliğde kayıtlı benzeri bir inşaatın birim maliyet bedeli üzerinden hesaplanabildiğini belirtmek gerekir.

Başladığı yıl içinde bitirilmiş olan inşaatın maliyetinin hesaplanmasında…