Yazar: Ferhat FAHRAN*

E-Yaklaşım / Ekim 2023 / Sayı: 370

“İnanış Başlangıç Değil, Fakat Bütün Bilgilerin Sonudur.” GOETHE

I- GİRİŞ

Bilindiği üzere, enflasyon düzeltmesi, Vergi Mevzuatımıza ilk olarak 5024 sayılı kanunla girmiş ve 31.12.2003 tarihli bilançoların düzeltmesiyle başlamış ve 2004 yılında uygulama alanı bulmuştur. Ancak, VUK Mükerrer 298. maddesinde yer alan enflasyon düzeltmesi için öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde uygulanacağı hüküm altına alınan enflasyon düzeltmesi, 2021 yılına kadar Kanunda öngörülen şartların gerçekleşmemesi nedeniyle uygulanmamıştır.

Öte yandan, VUK’na 7352 sayılı Kanunla eklenen Geçici 33. maddesiyle, VUK Mükerrer 298. maddesinde öngörülen şartların gerçekleşmesiyle 2021 yılında uygulanması gereken enflasyon düzeltmesi, 2024 yılına ertelenmiştir. Buna göre, 31.12.2023 Bilançosu başlangıç düzeltmesine esas olmak üzere, enflasyon düzeltmesi 2024 yılında uygulanacaktır.

2021 yılında uygulanması gereken enflasyon düzeltmesi için GİB “Enflasyon Düzeltmesi Tebliğ Taslağı” yayımlamış, ancak, uygulamanın 7352 sayılı Kanunla, 2024 yılına ertelenmesiyle, Tebliğ taslak halinde kalmıştır. Enflasyon düzeltmesinin yürürlüğe girmesiyle, bu tebliğin de gerçeklik kazanarak uygulamaya gireceği tabiidir.

Bu tebliğ taslağında, 2004 yılında uygulanan enflasyon düzeltmesi mevzuatı esas alınarak ve bu mevzuata atıf yapılarak hazırlanmıştır. Nitekim Tebliğ taslağında, şu ifadelere yer verilmektedir;

“31.12.2021 (31.12.2023) tarihli bilançonun düzeltilmesi; 213 sayılı Kanun’un mükerrer 298. Maddesinin (A) fıkrası hükümleri, mezkûr fıkranın uygulamasına ilişkin daha önce yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile bu Tebliğde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.” ifadelerine yer verilmiştir. Dolayısıyla, 5024 sayılı Kanunla yürürlüğe giren enflasyon düzeltmesine ilişkin Vergi Mevzuatımızda yer alan tüm düzenlemeler geçerliliğini korumaktadır. Bu durumda, VUK Mükerrer 298 ve Geçici 25. maddelerindeki yasal hükümleri ile bu hükümlerinin uygulanmasına ilişkin VUK 328, 337, 338 No.lu Tebliğler ve Gelir İdaresinin yayımladığı 3, 9 ve 17 Seri No.lu VUK sirküleri geçerliliğini korumaktadır.

Yukarıda anılan mevzuata göre, parasal olmayan varlıklar enflasyon düzeltmesine tabi olacaktır. Parasal olmayan varlıklar ise, Parasal kıymetler dışındaki varlıklardır. Parasal Varlıklar ise; TL’nin değerindeki değişmeler karşısında, nominal değerleri ayni kaldığı halde, satın alma güçleri, fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen kıymetlerdir. Diğer bir deyişle, parasal olmayan kıymetler; paranın nominal bedeli ayni olmasına rağmen, satın alma gücü ile fiyat hareketlerinin ayni yönde değişen kıymetlerdir. Örneğin; araziler ve arsalar da parasal olmayan varlıklar olarak enflasyon düzeltmesine tabiidir.