Yazar: Yunus SÜRMELİ*  **

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

Ülkemizde temel sağlık hizmetlerinin güçlendirilebilmesi, kaliteli, etkili, verimli ve hakkaniyete uygun şekilde birinci basamak sağlık hizmetlerinin organize edilmesi ve sunumu için, Sağlıkta Dönüşüm Programının hedeflerine ulaşmanın yolu olarak, diğer ülke örnekleri ile ülkemiz koşulları ve ihtiyaçları dikkate alınarak, ülkemize has bir Aile Hekimliği Modeli oluşturulmuştur. Bu kapsamda aile hekimliği uygulamasına ilişkin ilk düzenlemeler yapılarak, 09.12.2004 tarihli ve 25665 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun, 06.07.2005 tarihli ve 25867 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik, 12.08.2005 tarihli ve 25904 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığı’nca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler Ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmelik ile aile hekimliği uygulamasına ilişkin temel usul ve esaslar belirlenmiştir.

Aile hekimliği uygulamasına 2005 yılında Düzce ilinde pilot uygulama olarak başlatılmış; 2006 yılında 6 il, 2007 yılında 7, 2008 yılında 17 il, 2009 yılında 4, 2010 yılında 46 il olmak üzere hizmet ihtiyacına yönelik il değerlendirmeleri yapılarak 2010 yılı sonu itibari ile ülke genelinde aile hekimliği uygulamasına geçilmiştir.

Aile Sağlık Merkezlerinde aile hekimi, aile hekimi ile birlikte hizmet veren hemşire, ebe, sağlık memuru gibi sağlık elemanları 657 sayılı kamu kapsamında görev icra etmekte, ancak temizlik, sekreterlik, şoförlük gibi hizmetlerde istihdam edilenler özel sektör çalışanları olmaktadır. Bir diğer hususu aile sağlık merkezlerinin icra edildiği iş yerlerinin durumudur bu işyerlerinin bir kısmı devlete ait iken bir kısmı kiralama şeklinde olabilmektedir.

Bu haliyle aile sağlık merkezlerinde istihdam edilen kamu görevlileri dışındaki çalışanlara yapılan ücret ödemeleri ile kamuda tahsisli olmayıp yapılan kira ödemelerinin vergi mevzuatı karşısında durumu ve aile sağlık merkezlerinin durum ile alakalı vergisel sorumluluklarının ne olacağı makalemizin konusunu oluşturmaktadır.

II- AİLE SAĞLIĞI MERKEZİLERİ

09.12.2004 tarih ve 25665 Resmi Gazete’de yayımlanan 5258 Aile Hekimliği Kanunu’nda([1]) Aile Sağlık Merkezleri, Kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri (gebe, loğusa, bebek, çocuk izlemleri, aşılama hizmetleri gibi) ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve danışmanlık hizmetleri ve sağlığı geliştirici koruyucu hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek üzere kurulmuş ve faaliyete başlamıştır.

Aile sağlık merkezlerinde aile hekimi, aile hekimi ile birlikte hizmet veren hemşire, ebe, sağlık memuru gibi sağlık elemanları yanında aile sağlık merkezlerinde temizlik, sekreterlik, şoförlük gibi hizmetlerde istihdam edilmek üzere kişilerde istihdam edilebilir.

Aile Hekimliği Uygulaması Kapsamında Sağlık Bakanlığınca Çalıştırılan Personele Yapılacak Ödemeler ve Sözleşme Şartları Hakkında Yönetmeliğin 17. maddesinde aile hekimlerine yapılan ödemelerin unsurları sayılarak, maddenin (C) bendinde, “Aile sağlığı merkezi giderleri: Sözleşmeyle çalıştırılan aile hekimine hizmet verdiği merkezin kira, elektrik, su, yakıt, telefon, internet, bilgi-işlem, temizlik, büro malzemeleri, küçük onarım ve tıbbi sarf malzemeleri gibi giderleri için her ay tavan ücretin % 100’ü ödenir. denmektedir…