Yazar: Erol GÜNER*

E-Yaklaşım / Şubat 2023 / Sayı: 362

I- GİRİŞ

10.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 sayılı yeni İş Yasası ile birlikte çalışma yaşamımızda iş güvencesi ve bu kapsamda bulunan işçilerin hizmet akitlerinin feshi ile sonuçları önemli bir yer tutmuş ve tutmaktadır. “Feshin geçerli bir sebebe dayandırılması başlığı” altında düzenlenen 4857 sayılı İş Yasası’nın 18. maddesine göre; otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından yada işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır (4857-18-1. Md). İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir. İşverenin aynı işkolunda birden fazla işyerinin bulunması halinde, işyerinde çalışan işçi sayısı bu işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısına göre belirlenir.

4857 sayılı İş Yasası’nın “Fesih bildirimine itiraz ve usulü” başlıklı 20. maddesine göre ise, “iş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildirimin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. Toplu iş sözleşmesinde hüküm varsa veya taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme götürülür. Feshin geçerli bir sebebe dayandığını ispat yükümlülüğü işverene aittir. İşçi feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ettiği takdirde bu iddiasını ispatla yükümlüdür.

Makalemizde 4857 sayılı İş Yasası’nın 18, 19, 20 ve 21. maddelerinde düzenlenen çalışma yaşamımızda kısaca “İşe İade” davası olarak bilinen düzenleme konusunda genel bilgiler verildikten sonra “4857 ayılı İş Yasası Bağlamında İşe İade Kapsamında Olmayan İşçiler” konusuna dikkat çekerek işverenlerimizi ve uygulayıcılarını bilgilendirmek istiyorum. 

II- YASAL DÜZENLEME

4857 sayılı İş Yasası’nın 18, 19, 20 ve 21. maddelerinde belirtilen yasal hükümler bağlamında aşağıda belirtilen hususlara ve sonuçlara ulaşılmaktadır.

A- FESHİN GEÇERLİ SEBEBE DAYANDIRILMASI

4857 sayılı İş Yasası’nın 18. maddesine göre;

MADDE 18- Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.

Altı aylık kıdem hesabında bu Kanun’un 66. maddesindeki süreler dikkate alınır.

Özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:

a- Sendika üyeliği veya çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak.