Yazar: Akın ŞİMŞEK*
I- GİRİŞ
Sosyal Güvenlik
Kurumu’nca kapsamdaki sigortalılara her yıl belirlenen tutarlarda cenaze ve
emzirme ödeneği verilmektedir. Ayrıca hak sahibi olarak yetim aylığı alan kız
çocuklarına evlenme yardımı ödenmekte, Emekli Sandığı’na tabi olan memurlardan
dolayı hak sahibi olarak dul ve yetim aylığı alan anne, eş ve kız çocuklara da
farklı esaslar çerçevesinde evlenme yardımı yapılmaktadır. Sosyal Güvenlik
Kurumu Başkanlığı, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 07 Ocak 2022 tarih ve
2022/1 sayılı Genelgesi ile de bazı ödemeler ile birlikte emzirme, cenaze
ödenekleri tutarları da yayımlanmıştır.
Bu makalede
sigortalılara ve hak sahibi yakınlarına Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yapılan
önemli sosyal güvenlik ödemeleri ile ilgili usul ve esaslar ile 2022 yılı
tutarlarından bahsedilecektir.
II- EMZİRME ÖDENEĞİ
Öncelikle belirtmek
gerekir ki Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yapılan emzirme yardımı ödemesi sadece
5510 sayılı Kanun’a göre 4/1-a ve 4/1-b sigortalısı olanları kapsamaktadır.
Gerek 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na tabi olarak çalışan, gerekse
ilk defa 5510 sayılı Kanun’un 4/1-c maddesi kapsamında sigortalı sayılacak
göreve başlayan kamu çalışanlarına emzirme yardımı adı altında bir ödeme
yapılmamaktadır. Bu konuda 657 sayılı Kanun’da ve 5434 sayılı Kanun’da bir
düzenleme bulunmamaktadır.
5510 sayılı Kanun’da
ise 15. maddede hastalık ve analık halleri sayılmış, 16. maddede ise hastalık
ve analık sigortalarından sayılan haklar belirtilmiştir. İki maddede de
uygulamanın sadece 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a ve 4/1-b maddeleri kapsamında
sigortalı sayılanlar hakkında yapılacağı açıkça belirtilmiştir.
Buna göre sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum
yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a ve 4/1-b
maddeleri kapsamındaki sigortalılardan, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya
aylık alan kadına yada gelir veya aylık
alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum
tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim
Kurulu’nca belirlenip Bakanlık
Makamınca onaylanan tarife üzerinden emzirme
ödeneği verilmesi öngörülmüştür. Bu kapsamda da 2021 yılında 232,00 TL olan
emzirme ödeneği tutarı 2022 yılında 316,00 TL olarak belirlenmiştir.
III- CENAZE ÖDENEĞİ
5510 sayılı
Kanun’un 37. maddesinin üçüncü fıkrasında, iş kazası veya meslek hastalığı
sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya
yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık
ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine,
cenaze ödeneği verilmesi öngörülmüştür.
Cenaze ödeneği
açısından 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a, (eski SSK) 4/1-b (eski Bağ-Kur) ve ilk
defa 4/1-c sigortalısı olanlar hakkında yapılacak işlemler 5510 sayılı Kanun’a
göre yapılacak olup bunlardan devlet memuru olanlar hakkında 657 sayılı Kanun
hükümleri uygulanmaktadır.
5510 sayılı Kanun
uyarınca iş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik
geliri, malûllük, vazife malûllüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya
kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi
bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan
tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenmektedir. Bu kapsamda
2021 yılında 918,00 TL olan cenaze ödeneği tutarı 2022 yılı için 1.250,00 TL
olarak belirlenmiştir.
Cenaze ödeneği,
sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da
yoksa kardeşlerine verilmektedir. Cenaze ödeneğinin bu yakınlarına ödenememesi
ve sigortalının cenazesinin gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırılması
durumunda, aynı tutarı geçmemek üzere belgelere dayanan masraflar, masrafı
yapan gerçek veya tüzel kişilere ödenmektedir.
Kamu çalışanlarından
5510 sayılı Kamunun 4/1-c maddesi kapsamında sigortalı sayılanlardan ölenlerin
hak sahiplerine kendi kurumları tarafından ilgili mevzuat gereği ölüm yardımı
hariç cenaze gideri, cenaze nakil gideri ödeneği veya bu mahiyette bir ödemenin
yapılması halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ayrıca cenaze ödeneği
verilmemektedir.<...
