Kooperatif üyesine ilginç vergi sürprizleri

|Hürriyet Gazetesi| |27.08.2011|

KOOPERATİF üyeleri, değişik aşamalarda vergi yönünden farklı sürprizlerle karşılaşabilirler.

İsterseniz, belli başlı olanlardan birkaç örnek verelim.

KOOPERATİF HİSSESİ SATIŞI 
Kooperatif üyesi olup, yıllardır aidat ödeyenler, şu ya da bu nedenle kooperatif hisselerini sattıklarında, gelir vergisi sürprizi ile karşılaşabilirler.
Bu aşamada ilk akla gelen soru, “neyin üzerinden yani hangi kazancın üzerinden vergi ödeneceği” olsa gerek… Hemen açıklayalım, ödediğiniz aidatların toplamı ile satış bedeli arasındaki fark üzerinden.
Kooperatife 5 yıl önce hatta 15 yıl önce girmiş olmanız önemli değil. 20 yıl önce girmiş olsanız bile,o kooperatifteki hissenizi sattığınızda “değer artış kazancı” elde etmiş sayılıyorsunuz. Bundan dolayı da gelir vergisi ödemeniz gerekiyor (GVK Mükerrer Md. 80/1-4)
Kazancın tespitinde; kooperatife ödenen aidatlar, satışın yapıldığı ay hariç, DİE aylık TEFE (1Ocak 2005’ten itibaren aylık ÜFE) fiyat endeksindeki artış oranında artırılarak yükseltilir. Bununla satış tutarı kıyaslanır. Aradaki fark “değer artış kazancı” dır. Elde edilen kazancın; 2010’da 7.700TL’si, 2011’de ise 8 bin TL’si gelir vergisinden müstesna oluyor. Aşan kısım da gelir vergisine tabi tutuluyor. Ancak, yukarıdaki endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının yüzde 10 veya üzerinde olması gerekir (GVK Mük.Md. 81/son).

KOOPERATİF EVİ SATIŞI 
Kooperatif ortaklarının, kooperatif yoluyla edindikleri gayrimenkulün satışında, iktisap (yani edinme)tarihi çok önemli. Nedenine gelince, GVK Mükerrer 80/1?6. maddesine göre, iktisap tarihinden itibaren, 5 yıl (2007’den önce edinilenlerde 4 yıl) içinde satılan gayrimenkullerden elde edilen kazanç, gelir vergisine tabi.
Yasaya göre, kooperatif üyelerine, bu sıfatları dolayısıyla tahsis edilen gayrimenkuller “tahsistarihinde” bir kez daha belirtelim “tapu tarihinde değil, evin tahsis tarihinde”, ortaklar tarafından edinilmiş sayılır.
Buna göre; kooperatiften edindiği gayrimenkulü, tahsis tarihinden itibaren 5 yıl (2007’den önce edinilenlerde 4 yıl) içinde satanlar, “değer artış kazancı” elde etmiş sayılırlar. Kazancın hesaplanmasında, maliyet bedeli ile satış tutarı karşılaştırılır. Maliyet bedeli, yukarıda belirtildiği gibi hesaplanır. Elde edilen kazancın, istisna tutarını aşan kısmı, gelir vergisine tabi tutulur.

DİĞER SÜRPRİZLER
Kooperatif üyelerini bekleyen sürprizler, yukarıda belirtilenlerle sınırlı değil. Evlerine oturduktan yada evlerini sattıktan sonra da bazı sürprizlerle karşılaşabilirler.
Örneğin; kooperatifin inşaat firmasına yaptığı ödemelerden, yüzde 3 stopaj yapmamasından ya da diğer vergi veya SSK yükümlülüklerini yerine getirmemesinden dolayı, ilave bazı yüklerle karşılaşmaları söz konusu olabilir.
Kooperatif üyelerinin, yukarıda belirtilen ince noktalara dikkat etmelerinde yarar var…