Kıdem tazminatı için haklı bir nedenle iş akdinizi fesih etmeniz lazım

|Posta Gazetesi| |27.07.2011|

Soru: 1992 yılında stajyer olarak sigortalı çalışmaya başladım. Bu başlangıcım emekliliğime giriş olarak sayılıyor mu? Bir de sormak istediğim başka bir sorum daha olacak. 5 yıl bir işyerinde çalıştıktan sonra oradan ayrılmak zorunda kaldım. Oradan tazminat alma hakkım var mı?

Birsen BAHADIR

Cevap: Staj sigortalarında kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına(malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları) prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Ancak, bu dönemde verilen sigorta sicil numarası ve sicil kartı emekli olana kadar kullanılır. Staj sigortasında stajyer için kısa vadeli sigorta kollarına prim ödenerek, stajyerin iş kazası- meslek hastalığı ve hastalık riskleri güvence altına alınır. Bu dönemde stajyerin vizite kâğıdı alarak doktora gitmesi, sigorta sicil numarası ve sigorta sicil kartını emekli olana kadar

kullanması, sizde olduğu gibi başlangıç tarihi hususunda yanılgıya yol açıyor.  

1992 deki staj sigortanız maalesef emeklilik açısından başlangıç sayılmaz.

Kıdem tazminatı alabilmek için, ya işverenin haksız yere iş akdini fesih ederek işten çıkartması, ya da; çalışanın haklı bir nedenle iş akdini fesih ederek işten çıkması gerekiyor. Bunun dışında işinden kendi isteği ile ayrılan kıdem tazminatı alamaz. İşinizden kendi isteğinizle ayrılmışsanız, kıdem tazminatı alamazsınız.

Komşunuz 40 gün askerlik borçlanmasıyla bir yıl erken emekli olur

Soru:2 Mart 1964 Doğumlu bir komşumuz var.31 Aralık 1986 sigorta girişli. 3 Temmuz 1984 askerliğe başlama tarihi. Toplam yatan prim gün sayısı 7397.Merak ettiği eğer askerliği borçlanırsa ne zaman emekli olabileceği?

Çiğdem DİLBER

Cevap: Komşunuz emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan, 50 yaşını dolduracağı 2 Mart 2014 tarihinde emekli olabilir.

Komşunuzun askerlik süresini belirtmemişsiniz. Muhtemelen 18 ay askerlik yapmıştır. Askerlik süresinin 40 gününü borçlanması halinde, sigorta başlangıç tarihi 40 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olur. Prim ödemesi yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemese de, 49 yaşını dolduracağı 2 Mart 2013 tarihinde emekli olabilir. 40 gün askerlik borçlanması komşunuzu bir yıl erken emekli eder.

Şayet komşunuz 20 ay askerlik yapmışsa, tamamını borçlanması halinde, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olur ve 48 yaşını dolduracağı 2 Mart 2012 tarihinde emekli olabilir.

Yurtdışı çalışmanızın 1835 gününü borçlanmanız yeterli

Soru: 10 Nisan 1958 doğumluyum. 1990-1995 yılları arası 5 buçuk yıl Bağ-Kur ödedim. 15 Ocak 2011 den itibaren sigortalı çalışıyorum. 1976-1984 yılları arası yurt dışında çalıştım. Nasıl emekli olabilirim?

Rezzan CANALP

Cevap: SSK şartlarıyla emekli olabilmeniz için primi ödenen son yedi yılda SSK ya, Bağ-Kurdan fazla prim ödemiş olmanız gerekiyor. Bunun için yapmanız gereken, 15 Temmuz 2014 tarihine kadar aralıksız çalışarak, prim ödemenizi 1260 güne tamamlamanız lazım. Sigortalı çalışırken yurtdışı çalışmanızın 1835 günüde borçlanarak toplam prim ödemenizi 5075 güne tamamlamanız şartıyla, 15 Temmuz 2014 tarihinde emekli olabilirsiniz. (20 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 42 yaş şartlarına tabi olarak.)

25  yıl prim ödeyip 56 yaşı doldurmanız gerek

Soru: 13 Haziran 1977 doğumluyum. 2 Şubat 1996 dan beri aralıksız olarak Bağ-Kura prim ödüyorum. Emekli olma yaşım kaç? SSK ya geçsem ne fark eder? Ne zaman emekli olabilirim?

Barış AKSOY

Cevap: Emekli olmak için; 25 tam yıl(9000 gün) prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. 2 Şubat 2021 tarihine kadar ara vermeden prim ödeyerek, toplam prim ödemenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 56 yaşınızı dolduracağınız 13 Haziran 2033 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Vefat eden eşten SSK’lı çalışsa da hayatta kalan eşe dul aylığı bağlanır

Soru: Eşim özel bir şirkette SSK’lı çalışıyor. Bende SSK’lı çalışıyorum. Allah korurusun, ben ölürsem veya eşim ölürse, SSK’dan emeklilikler bana veya eşime aktarılabilir mi? Daha doğrusu olur mu?

Nevzat BÜBERCİ

Cevap: SSK’lı olup vefat eden eşin; 5 yıl sigortalılık süresi ve 900 gün prim ödemesi varsa, hayatta kalan eşe ölüm aylığı(dul aylığı) bağlanır. Bunun dışında eşlerden birinin vefatı halinde, vefat eden eşin primlerinin hayatta kalan eşin primlerine eklenmesi gibi bir durum söz konusu olmaz.

Anneannenin vefatında işverenin izin verme zorunluluğu yok

Soru: Bir iş yerinde çalışıyorum geçen hafta anneannem vefat etti. Çalıştığım işyerinden üç gün izin aldım. Ama ücretimden üç günü kestiler. Sebebi anneannen birinci derece akraba değil diyorlar. Sonuçta vefat eden kişinin torunlarıyız. Bu izinlerin
kesilmesi sizce doğrumudur? Bilgilendirebilir misiniz?

Ramazan SAKAR

Cevap: Yasada hüküm olmadığından işveren anneannenizin vefatı üstüne izin verme mecburiyeti bulunmuyor. Yasada işçilerin evlenmeleri halinde üç güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının vefatında üç güne kadar verilecek izinler yıllık ücretli izin hesabında çalışılmış gibi kabul edileceğinde dair hüküm vardır. Bu hükümde, yıllık ücretli izin hesabında söz konusu izinlerin çalışılmış süre gibi kabul edileceğine ilişin.

Sonuç olarak iş sözleşmenizde aksine bir hüküm bulunmuyorsa, işveren anneannenin vefatı halinde isterse ücretsiz izin verir. İstemezse vermez. Yasada işvereni izin vermeye mecbur kılan bir hüküm bulunmuyor.

15 yıl süresi ve 3600 gün primi olan kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor

Soru: Sorum kıdem tazminatı ile ilgili. Kendi isteğiyle işten ayrılırken kıdem tazminatı almak için, kaç yıl sigortalı çalışmış olma şarttı vardır?

İsmail ÇAKMAK

Cevap: Emekli olmak için aranan sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartlarından, sigortalılık süresi ve prim ödeme şartını yerine getiren ve sadece yaş şartını getiremeyenlerden isteyenler, işlerinden kıdem tazminatını alarak ayrılıp yaş haddinin dolmasını çalışmadan bekleyebilirler.

8 Eylül 1999 tarihinden önce ilk defa sigortalı olanlar yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve erkekte 56-60 yaş, kadında 52-58 yaş şartları aranmaktadır. Bu sigortalılardan 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödeme şartını sağlayanlar, kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabiliyor.