Maluliyet kapsamına alınan hastalıklar neler

Nöroloji, psikiyatri, göz hastalıkları, kulak burun boğaz hastalıkları, onkoloji, hematoloji, ortopedi ve travmatoloji, romatoloji, gastroenteroloji ve hepatoloji, dermatoloji, kardiyoloji, damar hastalıkları, genitoüriner sistem hastalıkları, endokrinoloji ve metabolizma hastalıkları, solunum sistemi hastalıkları ve AIDS maluliyet kapsamına alınan hastalıklardır.

MALUL SAYILMA ŞARTI 

Maluliyet; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 4/a-b maddesi (eski SSK ve Bağ-kur)  kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar(memurlar) için çalışma gücünün en az yüzde 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetme hali, olarak tanımlanmaktadır. 

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 4/a-b maddesi(eski SSK ve Bağ-Kur)  kapsamındaki sigortalıların maluliyetlerinin (çalışma gücü kaybının)  tespiti bazı usullere tabi olarak yapılıyor. Buna göre; sigortalıların çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedip kaybetmediklerinin tespitinde  yukarıda belirtilen hastalıklar esas alınıyor.  Sigortalıların, sigortalılık süresi içinde; 

* Yukarıda belirtilen hastalıkların meydana geldiği, 

* Eski ve çalışmaya engel olmayan bir hastalığın, Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliğinde belirtilen  hastalık  listesindeki seviyelere yükseldiği, 

* Çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybetmiş haliyle ilk defa çalışmaya başlayan, ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık nedeniyle Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği hükümlerine göre çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği, 

* İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği, Kurum sağlık kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılıyor. 

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamıyor.  Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise çalışma gücünün en az yüzde 60’ını kaybedip kaybetmediğine dair değerlendirmede en ağır  bulgu dikkate alınıyor.  Ancak, birden fazla hastalığın bir arada olduğu ve tedaviye rağmen çalışma olanağı vermediğine Kurum sağlık kurulunca karar verilenler de  malul sayılıyor. 

Malul çocuğu bulunan kadınların erken emekli olabilme durumu

Malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların erken emekli olabilmeleri için  01.10.2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indiriliyor. İndirimin yapılabilmesi için çocuğun başka birisinin bakımına sürekli muhtaç olduğunun sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekiyor. Bu haktan SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı’na tabi olan ve  1 Ekim 2008 itibaren çalışması bulunan anneler yararlanıyor. 

Beslenme, giyinme, yıkanma ve tuvalet ihtiyaçlarını giderme gibi öz bakım becerilerini yerine getirmede, kendi başına hareket etmede veya iletişim kurmada zorluk veya yoksunluk yaşadığına ve bu becerileri başkalarının yardımı olmaksızın gerçekleştiremeyeceğine karar verilen çocuklar başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuk olarak değerlendiriliyor. 

Malul çocuklarda yaş, öğrencilik ve bekar olma koşulları aranmıyor. Bir annenin birden çok malul çocuğu varsa sadece bir çocuğu için prim katkısından faydalanabiliyor. 

Örnek: 50 yaşında emekli olması gereken Fatma Hanım’ın bakıma muhtaç çocuğu bulunmaktadır. Fatma Hanımın 01.10.2008 tarihinden sonra 1000 gün prim ödeme günü bulunmaktadır. Fatma Hanım’ın 1000 gün prim ödeme süresine 250 gün daha eklenecek ve 1250 gün prim ödemiş sayılacak. Ayrıca 50 yaş haddinden 250 günlük sürede düşülecektir. 

Hangi hastaneler karar verebiliyor?

Maluliyet tespitinde esas alınacak sağlık kurulu raporlarını  düzenlemeye; 

* Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri, 

* Devlet Üniversitesi Hastaneleri, 

* Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri, 

* Bu hastanelerin bulunmaması durumunda sağlık kurulu raporu düzenlemeye yetkili Sağlık Bakanlığı Devlet Hastaneleri, yetkilidir. Ayrıca Türkiye ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışan müşterek sigortalıların maluliyet değerlendirmelerinde, sosyal güvenlik sözleşmesi yapılan akit ülkenin sigorta kurumunun belirlediği sağlık hizmeti sunucusu tarafından düzenlenen raporlar da dikkate alınıyor. 

Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının; 

*  Malul sayılması, 

*  En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, 

*  Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra kurumdan yazılı istekte bulunması  gerekiyor. Ancak, 4/b (eski Bağ-Kur) statüsünde olan sigortalıların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarını ödemiş olmaları gerekmektedir. 

Malul aylığı alan çalışabilir mi?

Malul sayılanlar çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren malul aylıkları kesilir. 

Engelliler nasıl emekli olacak? 

Engellilerin emekliliği hak kazanmalarında yaş şartı uygulaması bulunmuyor. Engelliler için sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı dikkate alınıyor. Burada engellilerin engellilik derecesi önemli. 

Vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanmış engelliler 06.08.2003 tarihine göre; 

1.Derece engelliler 15 yıldan beri sigortalılık süresi ve 3600 gün prim ödemek, 

2.Derece engelliler 18 yıldan beri sigortalılık süresi ve 4 bin gün prim ödemek, 

3.Derece engelliler 20 yıldan beri sigortalılık süresi ve 4400 gün prim ödemek, koşulu ile emekli olabileceklerdir. 

Farklı statüde çalışanların emekli olabilmesi için hizmet birleştirmeleri nasıl yapılıyor?

1 Ekim 2008’den önce sigortalı olanlar, son yedi yıllık  süre içerisinde en çok hangi statüde prim ödemişlerse çok prim ödedikleri statüden emekli oluyorlar. Prim ödeme süresi eşitse eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun şartlarıyla sonuncu sigortalılık statüsünden emekli aylığı bağlanıyor. 

Örnek: Ahmet Bey, 2000 -2005 yılları arasında SSK’ya tabi olarak 1250 gün prim ödemiştir. 2008-2012 yılları arasında da Bağ-Kura 1270 gün prim ödemiştir. Bu duruma göre Ahmet Bey, son yedi yılda Bağ-Kur’a daha çok prim ödediği için Bağ-Kur’dan emekli olacaktır. 

1 Ekim 2008’den sonra sigortalı olanlar, çalışma hayatı boyunca hangi statüye fazla prim ödemişlerse, o statüden emekli olacaklar.

Çıraklık sigortasının emekliliğe etkisi var mı?

Çıraklık sigortasının (iş kazası ve meslek hastalıkları sigortasının) emekliliğe bir etkisi bulunmuyor. Ancak SSK’lı (4/a) kadınların doğum nedeniyle borçlanmalarında çıraklık sigortası sigorta başlangıcı olarak kabul ediliyor. 

Güneş Gazetesi – 27.04.2014