Mahkemede bir gün bile kazansanız başlangıç tarihiniz 1986 ya gider

|Posta Gazetesi| |22.09.2011|

Soru:1 Ekim 1986 tarihinde işe başlangıç yaptım. Ve bana 1 Ekim 1986 işe başlangıç tarihli ihtiva eden sigorta kartı ile sigorta sicil numarası verildi. İki sene bu işyerinde çalıştıktan sonra işten ayrıldım. Okul, askerlik falan derken 1993 yılında tekrar işe girdim. Ve halen bu işyerinde çalışmaktayım. Şimdiki çalıştığım işyerinde de bu sigorta numaramla çalışmaya devam ediyorum. Fakat Sigorta dökümü aldığımda prim ödemem 1993 ten başladığını gördüm. Yani şimdiki işimde prim ödenmeye başlamış. Şunu öğrenmek istiyorum; 1986 de çalıştığım işyeri benim için o zaman ki Sosyal Sigortalar Kurumu Müdürlüğüne başvurmuş. Ama anladığım kadarı ile bordro düzenlememiş. Yani sigortamı yatırmamış.(Bu işyerini ve sahibini aradım fakat şu anda faaliyette değil) Bu konuda benim yapabileceğim ne olabilir? 1986 işe giriş tarihini sigortalılık başlangıç tarihine aldırabilmem için ne yapmalıyım? Burada ben mi suçluyum? Yoksa numara verip,  kaydedip daha sonra bordro takibi yapmayan sosyal güvenlik kurumu mu? Acaba mahkemeye gitsem bir hak iddia edebilir miyim? Takdir edersiniz ki nereden baksanız bir 6 yıl fark ediyor emeklilikte. Bilmiyorum derdimi tam olarak anlatabildim mi?

Ümit ÇERKEZOĞLU-GİRESUN

Cevap: 1986 da çırak veya stajyer olarak çalışmışsanız, prim ödenmemesi normal. Çünkü, çırak veya stajyer sigortasında, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenmez. Dolayısıyla döküm alındığında prim ödemesi görünmez.  Ancak, bu dönemde Çırak ve stajyer sigortasında, kısa vadeli sigorta kolları olarak adlandırılan, hastalık, iş kazası ve meslek hastalığı sigortalarına prim ödenir. Ve çırak ve stajyer, iş kazası, meslek hastalığı ve hastalığa karşı güvence altına alınmış olur.

Çırak ve stajyer sigortasında verilen sigorta sicil numarası ve sigorta kartının emekli olana kadar kullanılması, sizde olduğu gibi sigortalılarda “sigortam başladı” yanılgısına yol açmaktadır.

Şayet 1986 da çırak veya stajyer olarak çalışmamışsanız, işveren girişinizi bildirmiş olmasına karşın, ya çalışmalarınızı bildirmemiş, ya da çalışmalarınızı bildirmesine karşın kurumda yapılan bir hata veya belgedeki bir eksiklikten veya mutabakatsızlıktan dolayı, çalışma günleriniz dosyanıza işlenmemiş olabilir. Bu durumda, öncelikle işverenden çalışmalarınızın kuruma bildirip bildirmediğini araştırın. Bildirilmişse, bu kez kurumdan neden günlerinizin dosyanıza işlenmesini araştırıp, yapılan hatanın düzeltilmesini ve eksiğin giderilmesini talep edin.

Ancak, işveren çalışmalarınızı kuruma bildirmemişse, bu durumda İş Mahkemesine hizmet tespit davası açarak, belirttiğiniz dönemdeki çalışmalarınızı belge  ve şahitlerle mahkemede kanıtlarsanız, günlerinizi kazanabilirsiniz. Bir gün bile kazansanız, başlangıç tarihiniz 1 Ekim 1986 ya gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şarlarına tabi olursunuz.

Yurtdışı borçlanma bedelinin üç ay içinde ödenmesi zorunlu
Soru: Almanya’daki 8 yıl çalıştım. Bu süremi borçlanmak istiyorum. Borçlanma bedelini 12 taksitte ödemem mümkün mü? Bir de 8 yıl için kaç TL isterler?

Ahmet ÇAKIR

Cevap: Yıl sonuna kadar borçlanma talebinde bulunursanız sekiz yıl(2880 gün) olan yurtdışı çalışma süresi için,25.718.40 TL ödemeniz gerekir. Borçlanma bedelini 12 taksitte ödeyemezsiniz. Borçlanma bedelinin tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödenmesi gerekiyor.

3 Haziran 2012 de emekli olabilirsiniz

Soru:3 Haziran 1963 doğumluyum. Bağ-Kura giriş tarihim 24 Ocak 1988 dir. Askerliğimi 1983-1984 senesinde yaptım. 20 ay olan askerliğimi borçlanarak bedelini ödedim. Prim ödemem ne zaman bitiyor? Ve ne zaman emekli olurum? Tarih olarak bildirirseniz memnun kalırım.

Kadir TÜNEL

Cevap: Askerlik borçlanması emekli olmak için; 25 tam yıl prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Ara boşluğunuz yoksa, prim ödemeniz yeterli olduğundan Bağ-Kuru kapatıp bundan sonra prim ödemeseniz de, 49 yaşınızı dolduracağınız 3 Haziran 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Askerliğinizin 400 gününü borçlanmalısınız

Soru:9 Ocak 1966 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1 Ocak 1988’dir. Sigorta girişimden önce 1 Haziran 1986 tarihinde 30 Kasım 1987 tarihleri arsında 18 ay askerlik yaptım. Şu anda 8591 gün prim ödemem var. Halen sigortalı olarak çalışıyorum. Emeklilik yaşım 50 görünüyor. Askerliğimin ne kadarını borçlanırsam, ne kadar erken emekli olabilirim? Birde askerlik borçlanmasının günlük bedeli ne kadardır?

Hasan YILMAZ

Cevap: Başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerliğinizin 400 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 400 gün geri gider ve emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 49 yaşınızı dolduracağınız 9 Ocak 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz.

İşsizlik ödeneği için işverenin haksız yere işinize son vermesi gerek

Soru: 11 Ekim 1964 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1 Mayıs 1986 olup, 5815 gün prim ödemem var. İşsizlik primini önümüzdeki ay almaya başlarsam, askerliği mi borçlanıp emekli olabilir miyim? Emekli olunca işsizlik kesilir mi? Sizce ben nasıl bir yol izlemeliyim?

Hikmet SEYREK

Cevap: Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yapmışsanız 340 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 340 gün geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 48 yaşınızı dolduracağınız 11 Ekim 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz. İşsizlik ödeneği alabilmeniz için, işverenin iş akdinizi haksız yere fesih ederek işten çıkartmış olması gerekir. Şayet böyle bir durum varsa, en fazla 10 ay işsizlik ödeneği alabilirsiniz. Emekli olacağınız tarih, işsizlik ödeneğinin tamamını aldıktan sonraya denk geldiğinden, işsizlik ödeneğiniz kesilmesi söz konusu olmaz.

Beş yıl çalışanın izin hakkı 14 gündür

Soru: Beşinci yılın yıllık izin süresinde tereddüde düştük. 5 senden beri şirketimizde çalışana 16 gün mü? Yoksa 20 gün mü izin vermemiz lazım?

SAMİYE

Cevap: Sizde olduğu gibi uygulamacılar 5 nci yılın izin süresinde ikileme düşmektedir. 5 yıl kıdemi olan işçiye, 6 ncı yıl içinde 14 gün ücretli izin verilir. 6 yıl çalışanın yıllık ücretli izin hakkı 20 gündür. 5 yıl çalışan işçinizin yıllık ücretli izin hakkı 14 gündür.