Eyleme katılan işten atılır mı?
Taksim Gezi Parkı’nda ve daha sonrada değişik şehirlerde yapılan eylemlere katılan işçilerin işten atılıp atılmayacağı konusunda okuyucularımdan son günlerde çok sayıda soru aldım. Okuyucularım, eylemlere yarım gün, 1 gün, 2 gün, 3 gün ve 1 hafta katılanın işten atılıp atılmayacağını soruyorlar. Gezi parkı eylemlerine katılan işçilerin işten atılıp atılmayacağı konusunu değişik yönleri ile inceleyelim.
NASIL SON VERİLİR?
İşçi, işvereninden izin almadan ardı ardına 2 işgünü veya bir ay içinde aralıklı olarak 3 işgünü ya da bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki işgünü işe gelmezse iş sözleşmesi işveren tarafından derhal fesh edilebilir. (İş Kanunu md. 25/II-g). Bu tür fesihlerde usul hükümlerine uyulmuşsa işe iade davası açılsa da işçi lehine sonuç doğurmaz.
Örnek 1: İşçi Ahmet Bey, gezi eylemlerine katılma sebebiyle çalışması gereken 4 ve 5 Haziran günlerinde işe gelmediyse bu durumu da işveren tespit etmişse Ahmet Bey, işvereni tarafından tazminatsız olarak işten çıkarılabilir.
Örnek 2: İşçi Ali Bey, bir gün haklı bir neden olmadan işe gelmemişse ertesi günde gezi eylemlerine katılmışsa patronu Ali Beyi tazminatsız olarak işten çıkarabilir.
Örnek 3: İşçi Ayşe Hanım, 26 Mayıs, 2 Haziran tarihlerinde haklı bir neden olmadan işe gelmemişse, 8 Haziran tarihinde de gezi eylemlerine katılma nedeniyle işe gelmemişse patronu Ayşe Hanımı tazminatsız olarak işten çıkarabilir.
Örnek 4: İşçi Fatma Hanımın hafta tatili pazar günleri ise 3 Haziran ve 10 Haziran pazartesi günleri gezi eylemlerine katılma nedeniyle işe gelmemişse patronu Fatma Hanımı tazminatsız olarak işten çıkarabilir.
İZİN ALINMIŞSA
İşçi, işvereninden izin alarak gezi parkı eylemlerine katılmışsa bu durumda işveren işçiyi işten çıkartamaz. Çıkartırsa tazminat öder. Ancak işverenin vermiş olduğu izin yazılı değil sözlü ise işveren, “sana eylemlere katılmak için izin vermedim” deyip işçiyi yukarıda verdiğimiz örnekler doğrultusunda tazminatsız işten çıkarabilir.
TUTUKLAMA HALİNDE
Gezi parkı eylemine katılan işçi eylem sırasında tutuklanmışsa işten çıkarılıp çıkarılmayacağını tutukluluk süresi belirler. (Geniş bilgi için bakınız. Arif Temir, Tutuklanan İşçi İşten Çıkarılır mı? Yaklaşım Dergisi Sayı:204, Aralık 2009) İşveren, işçinin gözaltına alınması veya tutuklanmasında devamsızlığın bildirim süresini aşması durumunda haklı olarak işçiyi işten çıkarabilir(İş Kanunu md. 17 ve 25). Bir işçinin tutuklanma nedeniyle işten çıkarılabilmesi için;
” İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, tutuklanma tarihinden başlayarak iki hafta sonra,
” İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, tutuklanma tarihinden başlayarak dört hafta sonra,
” İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, tutuklanma tarihinden başlayarak altı hafta sonra,
” İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için, tutuklanma tarihinden başlayarak sekiz hafta sonra,İşveren tarafından haklı olarak iş sözleşmesi sonlandırılarak çalışma süresi bir yıl ve üzerinde ise kıdem tazminatı ödenip işçi işten çıkarılabilir.
15 GÜNLÜK SÜRE
Örnek 1: İşçi Bayram Bey, işyerinde 4 aydan beri çalışıyorsa gezi eylemlerinden dolayı 15 gün tutuklu kalmışsa patronu tarafından tazminat ödenmeden işten çıkarılabilir.
Örnek 2: İşçi Birsen Hanım, işyerinde 10 aydan beri çalışıyorsa gezi eylemlerinden dolayı 29 gün tutuklu kalmışsa patronu tarafından tazminat ödenmeden işten çıkarılabilir.
Örnek 3: İşçi Bünyamin Bey, işyerinde 20 aydan beri çalışıyorsa gezi eylemlerinden dolayı 43 gün tutuklu kalmışsa patronu tarafından kıdem tazminatı ödenerek işten çıkarılabilir.
İHBAR TAZMİNATI
Tutukluluk nedeniyle işten çıkarmalarda işverenlerin/patronların ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmuyor. Gezi parkı eylemine katılan işçiler, tutuklanma nedeniyle işten atılırlarsa patronlarından ihbar tazminatı isteme hakları bulunmuyor.
Tutukluluk nedeniyle işten çıkarılan işçinin daha sonra suçsuz olduğu kanaatine varılıp beraat etmesi durumu, işçi lehine sonuçlar doğurmaz.
Güneş Gazetesi – 17.06.2013
