Anneniz emekli olduğunda kendi aylığı ile babanızdan dul aylığını birlikte alabilir

|Posta Gazetesi| |15.04.2011|

Soru: Annem 78 yaşında. Babam vefat ettiği için babamın maaşını alıyor Emekli Sandığından. Annemim kendi sigortasında ise 1837 günü var. 2001 senesinde isteğe bağlı müracaatı yaptık. Ama ödeyemedik. Şimdi torba yasadan faydalanıp 2003 ile 2008 arası dönemi ödersek annem emekli olabilir mi? Asıl önemlisi annem emekli olursa, babamdan aldığı maaş kesilir mi?

Ekrem GEDİK

Cevap: Torba yasa, Kasım 2010 ve önceki aylara ait olup, yasanın yayımlandığı 25 Şubat 2011 tarihine kadar ödenmemiş ve ödeme imkânı ortadan kalkmamış olan isteğe bağlı prim borçlarını da kapsıyor. 1 Ekim 2008 den önceki uygulamada, ard ardına üç ay prim ödenmediğinde isteğe bağlı sigortalılık primi ödenen son ay itibariyle sonlandırılıyordu. İsteğe bağlı sigortalılığınız sonlandırılmış olduğundan, adınıza prim tahakkuku yapılmadı. Dolayısıyla bugün Torba yasadan yararlanacak prim borcunuz bulunmuyor. Bu açıdan Torba yasadan yararlanarak prim ödeyip annenizi emekli etmeniz mümkün değil. Anneniz 41 ayı(1230 gün) isteğe bağlı, kalan 533 günü de sigortalı çalışarak olmak üzere 1763 gün daha prim ödeyerek, 1837 gün olan prim ödemesini 3600 güne tamamlayacağı tarihte yaş haddinden emekli olabilir.  Anneniz emekli olduğunda babanızdan dolayı almakta olduğu dul aylığı kesilmez.  Hem kendi emekli aylığını, hem de babanızdan da dul aylığını birlikte alabilir. 

Bağ-Kura 1260 gün prim öderseniz Bağ-Kur şartlarıyla emekli olursunuz

Soru: 4 Eylül 1965 doğumluyum. İlk işe girişim 30 Kasım 1987,çıkış tarihim 30 Kasım 2007 dir. Bu tarihten sonra Bağ-Kurlu oldum. SSK dan ne zaman emekli olabilirim? SSK prim günüm kesintisiz 6588 gündür.

Mete ERÖĞE

Cevap: Primi ödenen son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunuyor. Bağ-Kur şartlarına tabi olarak emekli olma durumunda kalmamanız için hemen Bağ-Kur sigortanızı kapatmanız gerekir. Şayet Bağ-Kurlu olduğunuz tarihten itibaren 1260 gün prim öderseniz, Bağ-Kur şartlarıyla emekli olma durumunda kalırsınız.

SSK da emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 50 yaşınızı dolduracağınız 4 Eylül 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz.

Emekli aylığı alan kız çocuğu Bağ-Kurdan yetim aylığı alamaz

Soru: Yatalak olan kardeşim hakkında bir şey danışmak istiyorum. Kız kardeşim 42 yaşında dul ve malulen SSK’dan emekli. Babamızda 2004 yılında vefat etti. Onun Bağ-Kur maaşını kardeşime bağlatmamız mümkün müdür? Ve nasıl bir yol izlememiz gerekmektedir?

Burcu TAGRAP

Cevap: Bağ-Kur sosyal güvenlik kurumlarından kendi çalışmalarından dolayı gelir ve aylık alan kız çocuklarına ana veya babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Kardeşiniz SSK’dan malulen emekli olup, emekli aylığı aldığından babasından dolayı Bağ-Kurdan  yetim aylığı alamaz.

Borçlanmanın sayılacağı statünün değiştirilmesi için yasa değişikliği lazım

Soru: Son bir yıldır isteğe bağlı sigortalı olan kişi 4 yıllık doğum borçlanması yapıyor ve ödemesini gerçekleştiriyor.1983 yılından sigorta girişi var ve 3600 gün 15 yıl şartlarını doldurduğunu hesaplayıp emeklilik müracaatı yapıyor. Ancak doğum borçlanma yılları 1985-87 ve 1993-95 sigortalı olmasına rağmen doğum borçlanması Bağ-Kur kapsamına alındığından, emekli olamıyor. Burada haksız bir durum var. Düzelmesi konusunda neler yapılabilinir.

Erdoğan BEKTAŞ

Cevap: Borçlanma yapıldığı tarihte, borçlanma yapan kişi hangi sigortalılık statüsünde ise, borçlanmayla kazanılan süreler, o statüye sayılıyor. Dolayısıyla, Bağ-Kura prim öderken  doğum borçlanması yapan kadın sigortalının kazandığı süreler, Bağ-Kur sigortasına sayılıyor.

Borçlanma ile kazanılan süreler, primi ödenen son yedi yıl(son 2520 gün prim) içindeyse, son yedi yılda Bağ-Kura ödenen primi sayısını SSK ya ödenen prim sayısından fazla yapabiliyor. Bu durumda da, borçlanma yapan kadın Bağ-Kur şartlarıyla emekli olma durumunda kalabiliyor. Bu durum 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun 41 nci maddesi hükmünden kaynaklanıyor. Bu durumun düzeltilmesi için, söz konusu maddenin değiştirilmesi gerekiyor. Kanun maddesinin değiştirilmesi içinde, iktidar partisi yöneticileri ve milletvekilleri nezdinde kamuoyu oluşturmak  lazım.

Bağ-Kur sigortalı kadınlar doğum borçlanması yapamıyor

Soru: Annem 2 Şubat 1963 doğumlu. Nisan 1995 ayında Bağ-Kura giriş yapmış.7 yıl 19 gün ödenmiş Bağ-Kuru var. 2008 yılında SSK ya giriş yapılmış ve 130 gün ödenmiş primi var. Ne zaman emekli olacaktır? Son çıkan yasadan yararlanabilir mi? Doğum borçlanması yapılabilir mi? 1981,1986.1991 doğumlu üç sahibi.

NİHAL

Cevap: Anneniz doğumlarını Bağ-Kur sigortalısı olduğu dönemde yaptığından doğum borçlanması yapamaz. Çünkü, doğum borçlanması sigortalı çalışan kadınlara tanınmış bir hak. Ayrıca annenizin son çıkan Torba Yasadan yararlanacak bir durumu da yok. Torba yasa prim borcu olanlara, borçlarını yapılandırma hakkı getirdi. Emeklilik için borçlanma veya erken emeklilik yönünde bir hak getirmedi.

Anneniz, 2008 de başladığı sigortalı çalışmasıyla 1130 gün daha prim ödeyerek 130 gün olan prim ödemesini 1260 güne tamamlaması halinde, SSK da yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olur. Prim ödemesini 3600 güne tamamladıktan sonra prim ödemese de, 58 yaşınız dolduracağı 2 Şubat 2021 tarihinde emekli olabilir. 

Ayrıca anneniz 3 yıl isteğe bağlı prim ödedikten sonra, sigortalı bir işte çalışarak 1260 gün(3.5 yıl) prim ödeyerek toplam prim ödemesini 5000 güne tamamlayacağı tarihte, SSK dan emekli olmasında mümkün.(ara vermeden prim ödemesi halinde Kasım 2017 ayında emekli olur)

Erken doğum nedeniyle kullanılamayan

doğum öncesi izin süresi doğum sonrası kullanılacak

Soru: Doğum öncesi iznini kullanırken erken doğum yapan kadın sigortalı, erken doğum nedeniyle kullanamadığı izin süresini, doğum sonrası izin süresine ekleyerek kullanabilir mi?

AYŞEGÜL

Cevap: Erken doğum yapan kadın sigortalıların en önemeli sorunlarından biride, erken doğum nedeniyle kullanmadıkları doğum öncesi izinleriydi. Erken doğum nedeniyle kullanılamayan doğum öncesi izin süreleri yanıyor, doğum sonrasındaki izin süresine eklenmiyordu. 25 Şubat 2011 tarihinde yürürlüğe giren ve toplumda Torba Yasa olarak adlandırılan 6111 sayılı yasa ile, kadın sigortalıların bu sorunu da giderildi. 8 haftalık doğum öncesi izin süresini kullanırken erken doğum yapan kadın sigortalılar erken doğum nedeniyle kullanamadıkları doğum öncesi izin sürelerini, doğum sonrasındaki 8 haftalık izin sürelerine ekleyerek kullanabilecekler.