Dış borç stokunda vade kısalıyor

|Hürriyet Gazetesi| |14.10.2010|

GEÇTİĞİMİZ günlerde, Hazine Müsteşarlığı ikinci çeyrek dış borç verilerini açıkladı.

2009 sonuna göre dış borç stoku neredeyse değişmedi. Ancak kompozisyonunda ciddi değişimler var.

DIŞ BORÇ KOMPOZİSYONU
Hazine verilerine göre, 2009 sonu itibariyle 268.3 milyar dolar olan toplam dış borç stoku, 2010’un ikinci çeyreğinde, yani haziran sonu itibariyle 266.3 milyar dolara geriledi. 2009 sonu itibariyle 49.4 milyar dolar olan kısa vadeli dış borç stoku, yüzde 25.5 artarak Haziran 2010 sonu itibariyle 62 milyar dolara yükseldi. 2009 sonu itibariyle 218.9 milyar dolar olan uzun vadeli dış borç stoku ise haziran ayı sonunda 203.4 milyar dolara geriledi.
Haziran sonu itibariyle toplam borç stokunun yüzde 31.8’i kamu sektörüne, yüzde 63.9’u özel sektöre ve yüzde 4.3’ü de TC Merkez Bankası’na ait.

KISA VADELİ BORÇ ARTIYOR
2009 sonu itibariyle 171.6 milyar dolar olan özel sektör dış borç stoku, haziran sonu itibariyle 170.2 milyar dolara geriledi.
Özel sektörün 1 yıl ve daha az süreyi kapsayan kısa vadeli dış borç stoku 44 milyar dolardan 54.8 milyar dolara çıktı ve altı ayda yaklaşık 11 milyar dolar artmış oldu. Kısa vadeli dış borç stokunun artması, önümüzdeki bir yıl içinde vadesi gelen borç stokunun artması anlamına geliyor.

9.5 YILIN EN YÜKSEK DÜZEYİ
Kısa vadeli borç stokunun, toplam borç stoku içindeki payı yüzde 20.6 ile son 9.5 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. En son 2001’de yüzde 21.2 olan oran, 1993’de de yüzde 25.2 olarak gerçekleşti.
Özel sektörün toplam borç stoku içinde kısa vadeli borç stokunun payı yüzde 23.3 ile yine son 9.5 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Bir ülkenin kredi derecelendirme göstergelerinden biri olan, Merkez Bankası rezervlerinin kısa vadeli borç stokuna oranındaki gelişmeler ise olumsuz. Bu oran arttıkça, borç ödeyebilme kapasitesi artıyor, tersi durumda borç ödeme kapasitesi azalıyor. Söz konusu oran yüzde 114.6 ile son beş yılın en düşük düzeyine geldi.

EN İYİ YEDİNCİ ÜLKE
Dış borçlarda, diğer ülkelere baktığımızda biraz rahatlıyoruz.
S&P’nin 32 ülkeyi kapsayan çalışmasına göre, Türkiye toplam dış borcun GSYH’ye oranı açısından, yüzde 36.4 ile en iyi yedinci ülke oldu. Bu yönüyle en iyi ülke Brezilya (yüzde 14.4), en kötü ülke de İrlanda (yüzde 1.102.9).
Kişi başına borçta 503 bin dolar ile İrlanda başı çekerken, en iyi ülke 1.516 dolarla Brezilya. Türkiye ise kişi başına 3.724 dolar ile 26. sırada.
Borç tutarı yönünden ise ABD 13.917, İngiltere 9.123, Fransa 5.123, Almanya 4.969, Hollanda ise 2.439 milyar dolar ile ilk beş sırada yer alıyor.