15 yıl 3600 günle kıdem tazminatına hak kazanma ve yeniden çalışmaya başlama
Kurumsal bir firmada çalışmaktayım. 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim gününü doldurarak ayrılmak istiyorum. Şirket, ayrılma dilekçemi verdikten ne kadar süre sonra bana ödeme yapmak durumundadır? Yasal süre içinde bana ödeme yapmaz ise ben hakkımı yasal olarak nasıl arayabilirim? Şirket ödeme yaparsa, ne kadar süre çalışmamalıyım ya da hemen çalışmaya başlayabilir miyim? Yasal bir süre varsa ve bu süre sonunda başka bir yerde işe başlarsam, ayrıldığım şirket de bunu öğrenirse, ödediği parayı geri almak için bana dava açabilir mi ve bu parayı geri alma hakkı olabilir mi? Baran Mahmuthisarlı
Kıdem tazminatının ödeme süresiyle ilgili olarak Yasada bir hüküm yok. İş sözleşmesinin sona ermesiyle kıdem tazminatına hak kazanılmış oluyor. Bu tarihten itibaren makul bir süre içinde de ödenmesi gerekiyor. Ödenmemesi veya geç ödenmesi halinde dava açarsanız, kıdem tazminatınızı gecikilen süre için geçerli olan en yüksek mevduat faizi ile alırsınız.
15 yıl 3600 prim günüyle kıdem tazminatı alarak işten ayrılan kişinin, işten ayrıldıktan sonra çalışmasını engelleyen yasal bir düzenleme yok. Emeklilik için yaşının dolmasını beklemek üzere işten ayrılan kişinin, daha sonra yaşam şartlarının değişmesi ya da kendisi için daha uygun bir iş bulması nedeniyle, yeniden çalışmaya başlaması söz konusu olabilir.
Diğer yandan, çalışmaya başlamanız halinde işverenin kıdem tazminatını geri almak için yargı yoluna başvurmasını engelleyen bir yasal düzenleme de yok. İşveren, emeklilik nedeniyle değil de başka bir yerde çalışmak üzere işten ayrıldığınız ve hakkın kötüye kullanıldığı iddiasıyla yargıya başvurabilir.
İhtilaf halinde yargı, işten ayrılma tarihindeki iradenize ve bu hakkı kötüye kullanmanızın söz konusu olup olmadığına bakar. Hakkın kötüye kullanılmasının söz konusu olmadığı kanaatinde olursa, kıdem tazminatını geri ödemek durumunda kalmazsınız. Ancak hakkın kötüye kullanıldığına karar verirse, kıdem tazminatını geri ödemeniz söz konusu olabilir. Her iki yönde de verilmiş yargı kararları var.
51 yaşınız dolduğunda emekli olursunuz
10 Haziran 1970 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1 Ocak 1989 olup, 6152 prim günüm var. Ben ne zaman emekli olurum? Yunus Birkeser
Emeklilik için 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 prim günü ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 51 yaşınızı dolduracağınız 10 Haziran 2021 tarihinde emekli olmaya hak kazanırsınız.
Annenizin doğum borçlanması yapmasına gerek yok
Annem 30.06.1969 doğumlu. İlk işe giriş tarihi 1 Kasım 1988. 30 Haziran 1989 tarihinde işten ayrılıp, 2000 yılından itibaren isteğe bağlı sigortalı olarak prim ödemeye başladı. 2013 Ocak ayından bu yana da çalışıyor. Ne zaman emekli olabilir? 1994 ve 2005 doğumlu iki kızı var. Doğum borçlanması yapabilir mi? Ecem Erileri
Anneniz, Ocak 2013’te başlayan 4/a (SSK) kapsamındaki prim ödeme gün sayısını 1260 güne tamamladığında 4/a statüsünden emekli olabilir. Bu durumda prim günü 5300 günden fazla olacağından, doğum borçlanması yapmasına da gerek yok.
Askerlik borçlanması yaparsam ne kazanırım?
1971 doğumluyum. İlk sigorta girişim 1988 yılında ama bu giriş okul tarafından yapıldı, prim ödemelerim ilk defa 1990 yılında başladı. 1993 yılında askere gittim, 19 ay askerlik yaptım. 1995 yılında yaklaşık 1 yıl yurtdışında çalıştım. Halen sigortalı olarak çalışmaktayım. Askerlik borçlanması yaparsam ne kazanırım? Yurtdışında çalıştığım günlerde, firma bizi Türkiye’deki yakınlarımıza bakılabilsinler diye sadece sağlık ya da nasıl yaptı bilmiyorum ama ona benzer bir şekilde göstermiş, prim ödemelerim gözükmüyor, bu durumu düzeltmenin bir yolu var mı? Ne zaman emekli olabilirim? Yener Sarıdaş
1988 yılında okul tarafından yapılan staj sigortası, sigorta başlangıcı sayılmaz. 1990 yılında adınıza prim ödenmeye başlandığı tarih, sigorta başlangıç tarihiniz sayılır. Buna göre de emeklilik için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 prim günü ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 5525 prim günüyle, 52 yaşınızı doldurduğunuzda emekli olmaya hak kazanırsınız. Askerlik borçlanması emeklilik şartlarınızı değiştirmez, sadece prim günü kazandırır.
Yurtdışında çalıştığınızı söylediğiniz dönemde, topluluk sigortasına tabi olarak primlerinizin ödenmesi gerekiyordu. İşyerinizden daha sağlıklı bilgi alarak, gözükmeyen prim günlerinizi sosyal güvenlik kurumundan araştırabilirsiniz.
Temmuz 1997’deki sigorta başlangıcım avantaj sağlar mı?
SORU: 21 Mart 1980 doğumluyum. 1997 Temmuz ayında sigortalı oldum ve 75 günlük sigortam var. 2004 yılı Mart ayında esnaf olarak Bağ-Kur’a prim yatırmaya başladım Aralık 2013 itibariyle 9 yıl 9 aydır Bağ-Kur’luyum. 1997 yılındaki sigorta girişim bana bir avantaj sağlar mı, ne yapmalıyım, bir yol göstericiye ihtiyacım var. Bana tavsiyeniz nedir, ne yapmalıyım?
Bahadır Akçağlar
YANIT: 4/b (Bağ-Kur) statüsünden emekli olmayı planlıyorsanız, Temmuz 1997’deki sigortalı çalışmanız, emeklilik şartlarınızda bir avantaj sağlamaz. 4/b statüsünden emeklilik için 25 tam yıl (9000 gün) prim ve 60 yaş şartlarına tabi olursunuz.
4/a (SSK) statüsünden emekli olmayı planlıyorsanız, hem prim günü hem de emeklilik yaşı açısından avantaj sağlar. 4/a statüsünden emeklilik için 5900 prim günü ve 57 yaş şartlarına tabi olursunuz. 4/b statüsüne göre 3100 gün daha az prim ödeyerek, 3 yıl daha erken emekli olabilirsiniz. Ancak bunun için son 1260 günlük prim ödemenizin 4/a kapsamında olması gerekiyor.
Eşim doğum borçlanması yaparak 3600 günle emekli olabilir mi?
Eşim 1971 doğumlu. Sigorta başlangıcı 1986. Şu an 2200 prim günü var. İki çocuk için doğum borçlanması yapsak 3600 günden emekli olabilir mi? Ali Düzyol
Eşiniz 3600 prim günüyle emekli olabilir. Eksik prim günü için doğum borçlanması da yapabilir. Ancak 3600 günle emekli olabilmesi için 58 yaşını da doldurması gerekir. 58 yaşını doldurmadan, sadece 3600 prim gününü tamamladığında emekli olamaz.
Sözcü Gazetesi – 14.01.2014
